كليدواژه :
فرھنگ , اسلامي , عرفان , تصوف , تفسير , انسان , كامل
چكيده فارسي :
در اين مقالہ سعي كردہ ايم كہ تكامل فرھنگ اسلامي را در يك نمودار نشان بدھيم۔ در نمودار ما ھم مباني نظري و ھم مباني عملي وجود دارد۔ فرھنگ اسلامي را چہ كساني مي توانند چنانچہ بايد و شايد تشكيل بدھند؟ فرھنگ اسلامي را فقط پيروان راہ انسان كامل مي توانند بہ تكامل برسانند۔ از اين جھت ھم نمودار ما با انسان كامل شروع مي شود و تا عرفان و تصوف ادامہ پيدا مي كند۔ چون اسلام خودش يك اقيانوس بيكران است و فرھنگ اسلامي ھم امواج ھمان اقيانوس مي باشد آنھا را نمي توان در يك مقالہ بيان كرد۔ ما تصميم گرفتيم كہ براي خلاصہ، مطالب نياز بہ نموداري ھست كہ در آنجا تمام محورھاي اصلي مقالہ نشان دادہ شود۔ محورھاي اصلي مقالہ: محمد (ص) انسان كامل است۔ محمد (ص) دين و قرآن را بہ انسانھا رساندہ است۔ انسان بايد بكوشد كہ ھم دين و ھم قرآن را خوب ياد بگيرد۔ پس از طي مراحلي كہ در نمودار نوشتہ شدہ است انسان مي تواند بہ عرفان برسد۔ اگر انسان بہ عرفان رسيد قلب او جايگاہ تابش انوار الھي خواھد بود۔ نمودار با انسان كامل شروع مي شود و تا عرفان مي رسد۔ ويژگي نمودار ما اين است كہ اول و آخرش نجات انسان است۔ براي نجات انسان، فرھنگ اسلامي كہ شامل ھمہ چيزھاي نمودار ما مي باشد مھم است۔ در اين مقالہ مباني نظري و علمي عرفان و تصوف بيشتر با تفسير قرآن مقايسہ شدہ است۔ زيرا ھم تفسير قرآن و ھم عرفان اسلامي يك مسير تكامل را طي كردہ است۔ بعد از آن نقش علم حديث در تفسير و تصوف بيان شدہ است۔ در آخر تاريخچہ تصوف، مراحل رشد آن بہ صورت مقايسہ اي تحليل شدہ است۔