بررسي فرآيند طراحي نقشه‌هاي معماري با واكاوي اسناد تاريخ‌نگارانه و نگاه ويژه به جايگاه دانش هندسه

بيان مسئله: استفاده از نقشه و ترسيم آن در جهت ساخت بنا از سابقه ديرينه برخوردار بوده است. دراين‌بين از دانش هندسه و حساب براي ترسيم نقشه و پياده‌سازي آن براي ساخت بنا، استفاده مي‌شده است. از آن جا كه تهيه نقشه در هر زمان جزئي انكار ناپذير در مراحل ابتدايي ساخت بنا محسوب مي‌شده، دانش رياضيات در طراحي و ترسيم نقشه، تأثيري چشم‌گير داشته است. كمبود منابع تاريخي تخصصي و اسناد به‌جاي مانده از گذشته مانع از شناخت صحيح فرآيند ترسيم نقشه درگذشته شده است. سوال تحقيق: پرسش اين تحقيق آن است كه: درگذشته، فرآيند طراحي نقشه شامل چه مراحلي بوده و در آشكارسازي تحولات صورت گرفته در فرآيند نقشه‌كشي، نقش اسناد تاريخي و دانش رياضيات چه بوده است؟ اهداف تحقيق: اين مقاله در پي آن است تا با معرفي و بازشناسي جايگاه اسناد تاريخي در معماري، استفاده از دانش رياضي در نقشه‌كشي و طريقه رسم نقشه را مورد تحليل قرار دهد. تحقيقات گسترده‌اي در حيطه ويژگي‌هاي بناهاي ساخته‌شده، مراحل اجراي آن‌ها، پيدايش و تكامل آثار معماري انجام‌شده اما به‌صورت محدودي به نقش علوم ديگري همچون رياضي در طريقه رسم نقشه در طول تاريخ اشاره‌شده است؛ به‌گونه‌اي كه بخش اصلي و بنيادين دانش رياضيات در معماري سربه‌مهر باقي‌مانده است. اين مقاله براي نخستين بار سعي در بازشناسي جامع در فرآيند ترسيم نقشه‌هاي ساختماني درگذشته و نقش علم رياضي در آن بر اساس متون تاريخي خواهد داشت. روش تحقيق: روش تحقيق مقاله فوق به‌صورت تركيبي تحليلي (مقايسه اي، توصيفي و تحليلي) انجام ‌شده است؛ ابزارهاي مورداستفاده شامل: جمع‌آوري اطلاعات به روش مطالعۀ اسنادي، كتابخانه‌اي و ميداني است. در اين ‌بين اسناد مكتوب و اسناد تصويري مورداستفاده قرار خواهند گرفت.  مهم ترين يافته ها و نتيجه گيري تحقيق: نتايج حاصل از تحقيق مبين آن است كه منابع و اسناد تاريخي نه‌تنها به ترسيم نقشه درگذشته تأكيد داشته‌اند، بلكه به آشكارسازي نقش رياضيات و تدقيق كردن رسم نقشه‌كشي توسط آن پرداخته‌اند؛ همچنين طراحي نقشه، شامل چهار مرحله «برداشت و ترسيم ابعاد زمين»، «پياده‌سازي فضاها»، «ترسيم فضاها با مقياس و تناسبات»، «ترسيم خانه‌بر روي زيج و به تأييد كارفرما رساندن» بوده است.