بررسي حضور طبيعت در آثار شاخص معماري دوره پهلوي اول بر اساس روش تبارشناسي فوكو

بيان مسأله: معماري متني فرهنگي و مكاني براي بازتاب اعتقادات، انديشه ها و باورهاي فردي و اجتماعي است و در دوره هاي مختلف تاريخ مفاهيم متنوع و كارايي را از طريق صورت، عملكرد و محتوا به تصوير كشيده است. يكي از اين مفاهيم، طبيعت است كه در تمام ابعاد زندگي انسان ها به انحاي مختلف حضور داشته است؛ اين حضور تابع مولفه هايي است كه بر اساس انديشه هاي فوكو، گفتمان ها خالق آن ها هستند؛ گفتمان هايي كه محصول قدرت جامعه و حاوي گزاره هايي مي باشند كه تمامي ساختارهاي جامعه را تحت تاثير قرار مي دهند. دوره پهلوي اول در ايران، دوره گذر از سنت به مدرنيته است؛ در اين بازه، تحولات سياسي، اجتماعي و فرهنگي داخلي و برون مرزي منجر به وقوع دگرگوني هايي در ساختار جامعه گرديد. بي ترديد اين تغييرات، حضور طبيعت و مفاهيم برگرفته از آن را با دانش و بينشي جديد تفسير نمود. سؤال تحقيق: اين پژوهش در تلاش است تا به دو سوال اصلي پاسخ دهد: 1 حضور طبيعت در معماري دوره پهلوي اول بر اساس نگاه تبارشناسانه فوكو، وابسته به چه مفاهيمي است؟ 2 اين مفاهيم چگونه و تحت تاثير چه عواملي در كاربري هاي متنوع اين دوره تجلي يافتند؟ اهداف تحقيق: هدف اصلي در اين پژوهش شناسايي گفتمان ها و نقش آن ها در معنابخشي به نحوه حضور طبيعت در آثار شاخص معماري دوره پهلوي اول است. روش تحقيق: روش تحقيق تبارشناسي فوكويي و تكنيك تحليل داده ها، تحليل گفتمان است. مهم ترين يافته ها و نتيجه گيري تحقيق: نتايج حاصل از تحقيق نشان مي دهند كه حضور طبيعت و مفاهيم برگرفته از آن در معماري دوره پهلوي اول داراي يك هويت ثابت دايمي و از پيش تعيين شده و متاثر از سير تكامل تاريخي نيست؛ بلكه متاثر از حضور گفتمان هايي است كه در هر دوره و بر اساس ويژگي هاي حاكم بر جامعه شكل گرفته اند و عامل قدرت در شكل گيري هويت آن ها نقش به سزايي داشته است؛ علاوه بر آن، گذر زمان، نه تنها عامل تكامل و پيوستگي حضور طبيعت در معماري ايران نبوده، بلكه خالق گسست هايي بوده است كه مي توانند مقدمه اي براي خلق صورت جديدي از سلطه و كشف حقيقت و دانشي بديع در معماري باشند.