شبيه ‏سازي و ارزيابي مطلوبيت زيستگاهي رودخانه با استفاده از مدل اكوهيدروليكي SEFA (مطالعۀ موردي: رودخانۀ كردان)

هدف اصلي از مطالعۀ حاضر، بررسي شرايط مطلوبيت زيستگاهي در يك بازۀ معرف از رودخانۀ كردان براي گونۀ هدف آبزي (سگ‌ماهي جويباري)، با استفاده از مدل اكوهيدروليكي SEFA است. طبق بررسي‏هاي انجام‌شده تا كنون از اين نرم‏افزار در ايران استفاده نشده است. نخست با استفاده از نقشۀ توپوگرافي رودخانۀ كردان و نرم‏افزار ArcGIS، هندسۀ مدل رودخانه و مقاطع عرضي ايجاد شد. محاسبات و شبيه‏سازي هيدروليكي در اين مدل شامل شبيه‏سازي تراز سطح آب با استفاده از دو روش منحني بده-اشل و پروفيل طولي تراز سطح آب (WSP) است. واسنجي مدل WSP از طريق تنظيم ضريب زبري مانينگ براي ايجاد انطباق مناسب بين تراز سطح آب مشاهداتي و محاسباتي توسط مدل است. پس از شبيه‏سازي هيدروليكي و زيستگاهي در مدل SEFA، بين هيدروليك جريان و نيازهاي زيستگاهي، با استفاده از شاخص مطلوبيت زيستگاهي (AWS)، رابطه برقرار شد و منحني‏هاي بده- زيستگاه گونۀ هدف در بازۀ مطالعه‌شده استخراج شد. با بررسي بازۀ رودخانه، بهترين بده‏هاي ارزيابي‌شده (m3/s 2.05ـ 2.063) براي گونۀ هدف، مشخص شد. بر اساس سري زماني ماهانۀ جريان و زيستگاه، در ماه بهمن ميزان مطلوبيت در 75 درصد روزهاي اين ماه بيشتر از 2.03  m2/m است كه نسبت به ساير ماه‏ها در اين ماه حداكثر مطلوبيت رخ مي‏دهد و كمترين مساحت مطلوب وزني (شهريور) 13 درصد است. توزيع مطلوبيت زيستگاهي در بده‏هاي مختلف نشان داد مطلوبيت در بخش‏هاي مياني و پايين‏دست بيشتر است.