ارزيابي خطرپذيري رخداد سيل در حوضۀ تجن با استفاده از سيستم اطلاعات مكاني

در پژوهش حاضر سعي شده است تا ارزيابي مناسبي از وضعيت سيل‏خيزي و خطرپذيري سيل براي حوضۀ تجن ارائه شود. به اين منظور، با تهيۀ نقشه‏هاي پهنه‏بندي خطر سيل و تحليل حساسيت سيل‏خيزي براي حوضه، مناطق مستعد شناسايي و ميزان خطرپذيري براي حوضه سنجش شده است. به اين منظور، از مدل تلفيقي مبتني بر تحليل سلسله‌مراتبي و منطق فازي (F-AHP) به منظور اولويت‏بندي، شناسايي عوامل مؤثر بر رخداد سيل (شامل عوامل زمين‏شناسي، اقليمي و انساني و...) و همچنين، تعيين ميزان تأثير هر يك از شاخص‏هاي ارزيابي سيل (شامل سرعت جريان، عمق جريان، متوسط بارش، تبخير، شيب، الگوي زهكشي، دشت سيلابي، شبكۀ راه‏ها و پوشش زمين) بهره گرفته شده است. اين اطلاعات بعد از ارزيابي محاسباتي فازي در MATLAB به محيط GIS انتقال يافته و نقشه‏هاي شاخص فازي‏سازي‌شده/ غيرفازي‏سازي‌شده منطقه تهيه شده است. هدف از اين كار، افزايش دقت و همچنين به‌كارگيري تلفيقي مدل فازي است. اين نقشه‏ها براي شناسايي مناطق حساس سيل (نقشۀ خطرپذيري) و پهنه‏بندي مخاطره (در 5 گروه پرخطر تا كم‌خطر) به كار برده شده است. با توجه به نتايج حاصل از سنجش خطرپذيري در حوضۀ تجن مشخص شده است كه مهم‌ترين تمركز مناطق حساس سيل در محدودۀ رودخانۀ اصلي نسبت به ساير بخش‏ها و در محدودۀ دلتاي رودخانه در مصب است. همچنين، با توجه به الگوي زهكشي منطقه به‌خصوص در بخش شرقي حوضه، مشخص شده است كه اين مناطق نيز از حساسيت زياد سيل‏خيزي برخوردار بوده كه با توجه به ساختار زهكشي‏ها مي‏توان بيان كرد كه تأثير رخداد به صورت فعاليت‏هاي زمين‏شناسي است.