غلظت عناصر سنگين و سمي در پايين ‏دست باطله ‏هاي معدني مس سونگون و نقش بستر آهكي رودخانه در كاهش غلظت آلاينده‌ها

هر رودخانه ظرفيت پذيرش آلاينده‏هاي ورودي و خودپالايي آن را تا حدود معيني دارد، بنابراين بررسي كيفيت آب رودخانه‏‏ها و آگاهي از روند تغييرات توان خودپالايي، از اهميت زيادي برخوردار است. آب‌هاي خروجي فعاليت‏هاي معدن‌كاري مس سونگون واقع در شمال غرب ايران كه در آبراهه‌ها و رودخانه‏ها جريان مي‏يابد، منجر به افزايش بار فلزات سنگين در رودخانه‏ها مي‏شود. به اين منظور، در محدودۀ معدن مس سونگون در 9 ايستگاه از رودخانه‏هاي سونگون‏چاي، پخيرچاي، ارغنه‏چاي، ميانكافه و ايلگينه نمونه‌برداري انجام گرفت و پارامترهاي pH، EC، TDS، TSS و غلظت فلزات سنگين آناليز شد. شاخص فلزي و شاخص آلودگي فلز سنگين HPI براي بررسي آلودگي فلزات سنگين استفاده شد. ميزان كاهش آلاينده‏ها طي مسير رودخانه‏ و همبستگي اين تغييرات با pH كه از مهم‌ترين عوامل مؤثر در خودپالايي رودخانه است، بررسي شد. همچنين، رابطۀ بين غلظت آلاينده‏ها در رودخانه با غلظت عناصر سنگين در خاك و رسوب منطقه مقايسه شد و مشخص شد كه پراكندگي غلظت عناصر سنگين در آب با رسوب مرتبط است و تحت تأثير تغييرات pH قرار دارد و افزايش pH در نتيجۀ واكنش آب با سنگ‏هاي آهكي در بستر رودخانه موجب افزايش توان خودپالايي رودخانه مي‌شود و با دور شدن از معدن، غلظت آلاينده‏ها روند كاهشي دارد.