بررسي جايگاه نفقه زوجه در تحقق عدالت اجتماعي ‬‬‬‬‬‬

نفقه در قانون ايران برخاسته از تعاليم دين اسلام، حق و تكليفي است كه بخش مهمي از روابط خانوادگي به‌شمار مي‌رود و تحت شرايط خاصي درمورد نسبت‌هاي مختلف در خانواده، مطرح مي‌باشد. اين نهاد درمورد ارتباط زوجين، يك حمايت مالي جدّي از زن در خانواده، در راستاي انجام وظايف مادري و همسري و درنهايت، تحقق عدالت اجتماعي مي‌باشد و برخاسته از اهميت وافر استحكام نهاد خانواده در ديدگاه اسلام است؛ چراكه عدالت تكويني را در عدالت تشريعي محقق مي‌سازد. به‌دليل اهميت اين موضوع و مسئله‫مندي آن به جهات خلأهاي قانوني و خلأهاي پژوهشي در ارتباط نهاد نفقه زوجه و عدالت اجتماعي، در اين نوشتار با روش مطالعه اسنادي و رجوع به قوانين موضوعه ايران، به بررسي همه‌جانبه حق زوجه بر نفقه و طرح خلأهاي موجود دراين‌زمينه پرداخته شده است. در اين راستا تعريف، ويژگي‌ها، ضمانت‌اجرا و عوامل سقوط نفقه زوجه در قانون مدني ايران ذكر شده و خلأهايي نيز كه دراين‌زمينه وجود دارد، بيان شده است. در انتها نيز به بررسي جايگاه نفقه زوجه، در تحقق عدالت اجتماعي در جامعه اسلامي اشاره شده است. نتيجه آنكه؛ 1 عدم‌تصريح قانون به «مصاديق وظايف زوجيت زن در خانواده، موانع مشروعي كه زن مي‌تواند با استناد به آنها از تمكين خودداري كند، ماهيت حق زوجه بر اموالي كه مرد تحت عنوان نفقه در اختيار وي مي‌گذارد و مراحل اثبات دعاوي نفقه در محاكم» برخي از موارد خلأ درزمينه قوانين مربوط به نفقه در ايران به‌شمار مي‌رود؛ 2 ازآنجاكه مقوله كار و توزيع درآمد از مهم‌ترين جنبه‌هاي مربوط به عدالت اجتماعي است و عارضه جنسيت به دلايل طبيعي بر ميزان و چگونگي كسب درآمد در جامعه مؤثر است، لذا نهاد «نفقه» از مهم‌ترين وجوه مؤثر و متأثّر از عدالت اجتماعي به‌شمار مي‌رود؛ 3 به‌نظر مي‌رسد در راستاي تغييرات سبك زندگي و موقعيت زنان در خانواده و تحقق دوسويه عدالت جنسيتي، اصلاح و به‌روزرساني قوانين موضوعه درخصوص نهاد «نفقه» ضروري است.