رويارويي تفسيرگرايي حقوقي و پراگماتيسم حقوقي: يك ارزيابي

تفسيرگرايي حقوقي رونالد دوركين داراي مؤلفه‌هايي است كه مي‌تواند توأمان نقطۀ قوت نظريۀ او و نقطۀ ضعف آن باشد. اصلي‌ترينِ اين مؤلفه‌ها مفهوم «صعود نظري» در نظام فلسفي اوست. او با پيش كشيدن اين مفهوم بنيان بسياري از نظريه‌هاي پراگماتيستي را، به ويژه در فلسفۀ اخلاق و فلسفۀ حقوق، نشانه مي‌رود. از سوي ديگر، آميختگيِ اين مفهوم با فرض‌هاي متافيزيكي گرانبار، خودِ اين مفهوم را در برابر انتقادهاي پراگماتيستي آسيب‌پذير مي‌كند. در اين جستار، دو هدف عمده را دنبال مي‌كنم: 1) خواهم كوشيد با زدودن اين فرض‌هاي متافيزيكي، نظريۀ او را با رويّه‌هاي عملي قضات و حقوق‌دانانْ همخوان‌تر و بدين طريق كارايي آن را بيشتر كنم؛ 2) نشان دهم كه تفسيرگرايي او با تكيه بر مفهوم «صعود نظري»، به شرط كاستن از تضمنات متافيزيكي، نقش نظريه را در رويّۀ حقوقي بهتر از نظريه‌هاي پراگماتيستي نشان مي‌دهد. به تعبيري، نشان خواهم داد كه تعديلي از هر دو سو، يعني از سوي تفسيرگرايي حقوقي و پراگماتيسم حقوقي، ما را به سمت نظريۀ حقوقي جامع‌تري سوق خواهد داد كه هم حق «بُعد نظري» در رويّه‌هاي حقوقي حقوق‌دانان و قضات ادا شود و هم حق استلزامات جزئي‌نگرِ رويّه‌هاي حقوقي.