بررسي جايگاه ايران در بازار جهاني طالبي و خربزه و غربالگري شركاي تجاري

در طي سال هاي 2017-2001 ميلادي بعد از كشور چين، مقام دوم توليد جهاني خربزه و طالبي، اختصاص به كشور جمهوري اسلامي ايران دارد و اين محصولات مي توانند نقش مهمي در توسعه ﻏﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ ﮐﺸﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. با استفاده از رهيافت شاخص هاي مزيت نسبي آشكار شده، مزيت نسبي آشكار شده متقارن و كاي دو طي سال هاي مورد مطالعه، به بررسي وضعيت رقابتي ايران و 15 كشور بزرگ صادر كننده خربزه و طالبي پرداخته شده است. اطلاعات مورد نياز از سايت فائو و تريدمپ استخراج شد. پانزده كشور بزرگ صادركننده شامل: اسپانيا، آمريكا، برزيل، هلند، مكزيك، گواتمالا، كاستاريكا، فرانسه، هندوراس، مراكش، چين، ايتاليا، ايران، استراليا، آفريقاي جنوبي، جهت مقايسه انتخاب شدند. با استفاده از شاخص هاي نسبت تمركز و هرفيندال هيرشمن، ساختار بازار جهاني خربزه و طالبي بررسي شد. با استفاده از شاخص برنامه ريزي تجاري و ادغام جهاني، وضعيت بازار شناسايي شده است. با بهره گيري از روش غربالگري، بازارهاي هدف خربزه و طالبي ايران رتبه بندي شده اند. كشور ايران با مقدار شاخص مزيت نسبي معادل 3.8 در رتبه هفتم بازار جهاني صادراتي قرار دارد. ميانگين شاخص هاي ساختار بازارخربزه و طالبي در دوره مطالعه، از نوع انحصاري چند جانبه باز است كه كشور اسپانيا با مقدار۲۰ درصد از بازار جهاني داراي بالاترين سهم در صادرات خربزه بوده و با ديگر ﮐﺸﻮرﻫﺎ داراي اﺧﺘﻼف زﯾﺎدي دارد. در مجموع چهار كشور اسپانيا، هلند، برزيل، گواتمالا نزديك به۵۰ درصد از صادرات خربزه را دراختيار دارند. ارزيابي براساس سبد كالاي كشاورزي با استفاده از شاخص برنامه ريزي تجاري نشان داد بازار ايران در طي دوره مورد مطالعه در وضعيت برنده در بازارهاي روبه افول است. براساس نتايج حاصله از روش غربالگري، كشورهاي: انگلستان، آلمان، دانمارك، سوئد، استوني، ارمنستان، كويت، بحرين، قطر، بحرين، امارات، چين، قزاقستان، مجارستان بازارهاي هدف خربزه و طالبي ايران در اولويت هاي اول تا سيزدهم هستند.