حمل هوايي مواد هسته‌اي و جبران خسارت اشخاص ثالث

اسناد بين المللي حاكم بر جبران خسارت اشخاص ثالث ناشي از عمليات هواپيما، به ترتيب در پروتكل 1978 مونترال و دو پيمان مونترال 2009، مسئوليتي را براي بهره‌بردار هواپيما در قبال خسارت و سوانح هسته‌اي كه در جريان حمل هوايي اتفاق ميافتند، شناسايي نكرده و آن را به دو پيمان پاريس 1960 و وين 1963، ارجاع داده‌اند. گويي اگر هنگام حمل هوايي مواد هسته‌اي، سانحه‌ي هسته‌اي اتفاق افتد، بهره‌بردارِ هواپيما هيچ مسئوليتي در قبال اشخاص ثالث زيان‌ديده نخواهد داشت. پرسشي كه با بررسي اين اسناد مطرح مي‌شود آن است كه در صورت وقوع سانحه‌ي هسته‌اي در جريان حمل هوايي مواد هسته‌‌اي چه كسي بايد بار خسارات را بر دوش كشد و نظام حاكم بر معاهده‌ي وين چه آثار احتمالي بر تعهدات اعضاي آن در خصوص پرسش فوق خواهد داشت؟ در اين مقاله به روش كتابخانهاي و ابزار گردآوري تحليل محتوا كوشش شده است تا با شناسايي موانع مندرج در اسناد بين‌المللي جبران خسارت اشخاص ثالث ناشي از عمليات هواپيما و تحليل عقلاني علت وضع موانع مذكور، به پرسش يادشده پاسخ درخور داده شود. نتيجه‌ي مقاله حاكي از آن است كه با الحاق دولت ايران به پيمان وين، اگرچه بهره‌بردار تأسسيات هسته‌اي به طور انحصاري مسئول جبران خسارت وارد‌شده در جريان حمل هوايي قرار خواهد گرفت، اما اين امر مانع از مسئوليت ابتدايي و حتي نهايي متصدي حمل و نقل هوايي نخواهد بود.

International treaties governing to compensation of third parties for aircraft operation, including the Montreal protocol of 1978 and the Montreal conventions of 2009 has not identified any responsibility for the aircraft operator in relation nuclear damages occurring during the carriage of aircraft and referred it to the Paris treaty 1960 and Vienna convention 1963. The question raised by examining of these documents is that who is responsible for compensation of nuclear damage during air transport? In this paper we first study obstacles created in international sources of aviation responsibility governing airspace and then analyze the reason of these exceptional rules. The result of this article is that with the accession of Iran to the Vienna convention, the operator of installation will be solely responsible for the compensation of damage created during air transportation, but this will not preclude the primary or even ultimate responsibility of aircraft operator.