بررسي مباني مسئوليت مدني ناشي از خسارت‌هاي هسته‌اي در پرتو مسئوليت ناشي از اشياء

در حقوق مسئوليت مدني، مقصود از مبناي مسئوليت اين است كه چرا با ورود زيان، فاعل فعل زيان بار متعهد به جبران خسارت مي‌شود. ثمره‌ي عملي بحث نيز در مورد اثبات تقصير است كه حسب تعيين مبنا، ممكن است اثبات تقصير بر عهده‌ي زيان‌ديده قرار گيرد يا وي از اثبات تقصير معاف شود. در خصوص مبناي مسئوليت مدني در حقوق سنتي، به اتلاف بالمباشره و بالتسبيب و تئوري تقصير به عنوان قاعده و مسئوليت مطلق به عنوان استثناي اين قاعده اشاره شده است. البته امروزه مسئوليت مدني تابع قاعده‌ي واحدي نيست. در خصوص خسارت ناشي از «ماده‌ي هسته‌اي» كه شامل سوخت و محصولات پرتو‌زا و پسماند‌ها و تأسيسات هسته‌اي مي‌شود ، مباني مسئوليت مدني متعددي، مانند «تئوري تقصير» يا نظريه‌ي «نفي ضرر» يا نظريه «استناد عرفي انجام فعل زيان بار به شخص مسئول» يا «مسئوليت در برابر منفعت» در حقوق قابل بررسي است. چنان كه به نظر مي‌رسد، مسئوليت بهره‌بردار انرژي هسته‌اي، بر مبناي «مالكيت و تسلط بر اداره و منفعت» از انرژي هسته‌اي است. چرا كه انرژي هسته‌اي نوعي از اشياء است و در حقوق و فقه نيز شناخت مسئوليت ناشي از اشياء مسبوق به سابقه است و در خصوص مبناي مسئوليت ناشي از زيان هاي هسته‌اي نيز «مسئوليت مدني ناشي از اشياء» به نحو محض قابل پذيرش است.

In civil liability law, the concept of origin of liability come backs to the fact that why causer of damage has duty to compensate. The practical result of this study concerns to prove of fault which in terms of determine of origin of liability, in some time damage person has duty to prove fault of damager and in some time not. Regarding origin of civil liability in traditional law, theory of destruction, directly or in directly and theory of fault is regarded as general rule and absolute liability as exception. Of course at present time, civil liability is not subject to unique rule. Regarding damaged caused by "nuclear material", that include nuclea feul and substances and waste and nuclear facilities, several civil liability theories such as fault theory, or theory of no damage or theory of attribution of act of damage to responsible person or liability for benefit should be considered. It appear that the liability of nuclear operator is based on "ownership, management and benefit". Of nuclear energy. because nuclear energy is a kind of objects and familiar in law and Islamic jurisprudence. Regarding origin of liability for nuclear damage, theory of liability for objects is applicable.