گونه شناسي مُعتبِر و بررسي خصوصيات آن‌ها از ديدگاه نظريه‌ي اعتباريات علامه طباطبايي

نظريه اعتباريات علامه طباطبايي، نظريه‌اي بديع در حوزه‌هاي مختلف است كه داراي لوازم و آثار معرفتي متعددي مي‌باشد. مقاله حاضر با رويكردي توصيفي ـ تحليلي سعي دارد با جمع‌‌بندي نظرات علامه در آثار مختلف ايشان، تقسيم‌بندي جديدي از نظريه اعتباريات را بر حسب معتبر عرضه كند كه در آثار علامه ذكري از آن به ميان نيامده است. جمع‌‌بندي نگارند‌گان بدين‌صورت است كه از ديدگاه علامه، اعتباركننده در دو سطح فردي و اجتماعي قرار دارد. در حوزه اجتماعي، اعتباركننده مي‌تواند عقلا يا شارع باشد كه هر كدام خصوصيات منحصر به ‌فرد خود را دارند و بررسي اين خصوصيات مي‌تواند از اشتباه در به‌كارگيري هر يك به‌جاي ديگري جلوگيري كند. برخي از خصوصيات اعتبار عقلا و شارع مشترك هستند؛ مثلاً هر دو داراي مصلحت و حسن و قبح و [همچنين] حاوي اثر واقعي و هدايت‌كننده به ‌سوي سعادت هستند. اما از طرف ديگر، اعتباريات شارع بر خلاف اعتباريات عقلا، از احساسات و نياز سرچشمه نمي‌گيرند. براى تكميل خلقت بشر هستند، اما هركدام مصاديق متفاوتي دارند. به‌علاوه، در ساحت خداوند، ادراكات اعتباري راه ندارد