خوانش و تحليل لاكاني حكايت حي بن يقظان از ابن طفيل

افسانه‌ها و حكايت‌هاي قديمي، روايتگر سرشت فطري و بداهت بشري، با كمترين آغشتگي و دست خوردگي، تصوير واضح و روشني از روحيات و دغدغه‌هاي انساني ارائه مي‌دهد. روانكاوان با تعمق فراوان و با ارائه نظريات جامع و عميق، زمينه را براي شناخت ماوراي رفتارهاي انساني فراهم كرده‌اند و در آثارادبي، افسانه‌ها و حكايت‌هاي فولكلور، بررسي روانكاوي آنها ما را به شناخت دقيق و قابل تعميم از ماهيت انسان مي‌رساند. از جمله اين حكايت‌ها كه با كاوش در آن، مي‌توان به ذات و اعتقادات اوليّه و نحوه شكل‌گيري سوژه بشري دست يافت، قصۀ «حيّ بن يقظان »است كه به طور كامل و فنّي توسط ابن طفيل، فيلسوف بزرگ قرن پنجم در اندلس اسلامي پردازش شده است. در اين پژوهش سعي شده با توجه به آراء «لاكان» در حوزۀ روانكاوي، اين حكايت مورد بررسي قرار گيرد. اين پژوهش به هدف رمزگشايي از افكار و انديشه‌هاي اوليه و دست نخورده انساني و كشف معناي پنهان و غيرمكشوف آثار ادبي صورت گرفته است. نتيجه نشان مي‌دهد كه حكايت «حي بن يقظان» مبتني بر انديشه‌هاي مهم روانكاوي انساني مي‌باشد؛ چون «ضديت با عنصر زن»، «ديگري بزرگ» و «اتكاء به او» براي رشد جسماني و تعالي فرهنگي، تلاش براي «همانندي با محيط»، حس «فقدان و غربت»، «مقابله با ديگري بزرگ »و «گفتمان غالب»، «رسوخ به ساخت امر واقعي» و تلاش براي «بازسازي نظم اجتماعي نمادين». روش به كار رفته در اين پژوهش، روشي توصيفي ـ تحليلي است.