تحليل كاربردشناختي «قصيده الأرض» محمود درويش با تكيه بر نظريه كنش گفتار

نظريه كنش گفتار از مقوله‌هاي بنيادين در حوزه كاربردشناسي زبان است كه زبان را در نقشمندي كاربران و تحليل معاني ثانوي كلام بر مبناي اطلاعات بافتي مورد بررسي قرار مي‌دهد؛ در اين شاخه علمي، نظريه كنش گفتار به عنوان مقوله‌اي در ارتباط زبان و عمل، به كشف زواياي پنهان كلام و اعمالي كه بر پايه كاركرد زبان مي‌توان انجام داد مي‌پردازد. بدين منظور جستار حاضر درصدد است تا با روش توصيفي ـ تحليلي، قصيده‌اي از شاعر مقاومت، محمود درويش را در مقام يك كنش كلامي مورد تحليل قرار دهد تا از اين رهگذر با توجه به تعيين معاني متن براساس بافت در نظريه مذكور بتواند به خوانشي كاربردشناختي از يك اثر زباني، به عنوان كنشي در راستاي ديگر كنش هاي مقاومت دست يابد. براساس الگوي كنش جان سرل، يافته‌هاي تحقيق بيانگر آن است كه كنشگري قصيده در كاركرد اظهاري و عاطفي بيشترين بسامد را برخوردار است. كنش اظهاري شاعر در راستاي اثبات هويت سرزميني و جغرافيايي، بازگويي حقايق و حقوق غصب شده مردم فلسطين و با تأكيد بر اطلاعات پيشين به عنوان گواهي براي عينيت بخشيدن به مدعاي خويش، با هدف انگيزش عواطف و القاي روحيه اميد و مقاومت بيان مي‌شود و در كنش عاطفي شاعر درصدد است درونه هاي عاطفي خود ناشي از حزن و اندوه، تأسف خود را نسبت به حوادث و وقايع پيش آمده نشان دهد. پاره گفت‌هاي شاعر غالباً در شكل ضمني به عنوان يك كنش‌گفتار عرضه شده‌اند كه از لازمه زيبايي و ادبيّت يك متن شعري است.