نماينده‌گرايي، نظام نمايندگي پويا و ظرفيت‌هاي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

امروزه حكمراني مبتني‌بر نمايندگي نه يك جايگزين معيوب و ناگزير براي دمكراسي مستقيم، بلكه خود شيوه‌اي ذاتاً مطلوب براي مردم‌سالاري به‌شمار مي‌رود. با اين وجود هنگامي مي‌توان نمايندگي را در هر نظام سياسي‌ ـ‌ حقوقي مفهومي راستين تلقي كرد كه آيين‌ها و شيوه‌هاي اعمال قدرت سياسي در آن نظام، به‌طور مستمر پويش و ديناميسم برآمده از قدرت مؤسس را به رسميت شناخته و از آن تبعيت كند. ازاين‌رو پژوهش حاضر تلاش مي‌كند از يك‌سو با رويكردي هنجاري ماهيت نظام نمايندگي راستين را ذيل عنوان «نمايندگي پويا» بررسي كند و ازسوي‌ديگر، با شيوه توصيفي‌ ـ‌ تحليلي ظرفيت‌هاي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران را در تأمين شرايط نظام مطلوب نمايندگي مورد ارزيابي قرار دهد. به‌اين‌ترتيب نتايج نشان مي‌دهد تحقق نظام نمايندگي پويا علاوه بر مؤلفه‌هاي حقوقي، مستلزم تحقق زمينه‌هاي اجتماعي است و قانون اساسي با پيش‌بيني بخش عمده‌اي از مقدمات نظام نمايندگي پويا در قالب حقوق و آزادي‌هاي بنيادين، ظرفيت پذيرش و توليد چنين نظامي را دارد اما خلأ اصلي در حوزه‌هايي است كه بايد در خارج از ساختار حقوقي اتفاق افتد.