مطالعه گردش‌هاي بزرگ‌مقياس تابستاني و ساختار لايه‌مرزي جوي در روزهاي همراه با گرد‌و‌خاك در جنوب‌شرق ايران (2016-1987)

در اين مقاله وضعيت جوي منطقه جنوب‌شرق ايران در فصل تابستان با تأكيد بر ويژگي‌هاي لايه‌مرزي سياره‌اي تحليل شده است. بررسي الگوهاي ميانگين بلندمدت 30 ساله (2016-1987) با استفاده از داده‌هاي باز تحليل‌شده EraInterim نشان مي‌دهد كه در فصل تابستان در تراز 850 هكتوپاسكال، يك هسته كم‌فشار گرمايي با ميانگين دماي بيشتر از 28 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي كمتر از 20 درصد روي منطقه موردمطالعه مستقر مي‌شود و ميانگين ارتفاع لايه‌مرزي در اين استان كمتر از 800 متر است. روند تغييرات كميت‌هاي هواشناختي در 5 ايستگاه همديدي در استان سيستان و بلوچستان با استفاده از داده‌هاي ديدباني‌شده نيز به تفكيك مطالعه شد. در ايستگاه زابل كاهش فشار همراه با افزايش دما و كاهش بيشينه سرعت باد با كاهش رطوبت نسبي در اين بازه زماني همراه است. روند تغييرات بلندمدت شاخص طوفان خاك كه با استفاده از داده‌هاي ديدباني محاسبه شد، ازنظر آماري معني‌دار نيست. اما افزايش شاخص طوفان خاك طي سال‌هاي 2001 تا 2015 به‌طور معني‌داري با كاهش ديد افقي و افزايش بيشينه سرعت باد اتفاق افتاده است.كميت عمق نوري هواويزها كه از سنجنده MODIS دريافت شد نيز در طي 16 سال اخير در ايستگاه زابل روند نزولي را طي كرده است. همچنين بررسي اثر موسمي هند به‌عنوان يك پديده بزرگ‌مقياس در نزديكي اين منطقه با استفاده از داده‌هاي باز تحليل‌شده NCEP/NCAR نشان داد كه با افزايش شدت موسمي هند ارتفاع ژئوپتانسيلي در ترازهاي پايين‌تر از 700 هكتوپاسكال در بخش‌هاي شمالي و مركزي استان سيستان و بلوچستان به‌طور معني‌دار كاهش پيدا مي‌كند.