مطالعۀ كيفي تجربۀ اعضاي جامعۀ مدرسه از رهبري موازي در مدارس

اين مقاله با رويكردي تفسيري درصدد است تا نظريه‌اي داده بنياد را در خصوص چگونگي توزيع قدرت و رهبري موازي در مدارس بزرگ شهري به روش شارماز ارائه نمايد. تحقيق مزبور بر اين پرسش اصلي متمركز شده است كه زمينه‌ها، فرايندهاي اصلي، عوامل مداخله‌گر و پيامدهاي تسهيم رهبري به شيوۀ موازي در مدارس كدامند؟ از اين رو، داده‌ها از بازنمايي تجارب و مصاحبۀ نيمه ساختارمند با 30 نفرنمونه انتخابي هدفمند از اعضاي جامعۀ مدارس (مديران، معاونان، معلمان، دانش‌آموزان و والدين)، مشاهدات ميداني و يادداشت‌هاي تأملي محققان در طول شش‌ماه در شهر سنندج گردآوري شد. داده‌ها به روش نوخاسته و تحليل مقايسه‌اي مداوم با كدگذاري نظري سه مرحله‌اي مورد تحليل قرار گرفتند و تعداد 520 كد بدوي، 51 كد محوري و 17 كد گزينشي احصا گرديد. در اين پژوهش، نخست آشكار شد كه اجراي رهبري موازي تا زماني كه تمام افراد درگير در مدرسه درك صحيحي از نحوۀ يادگيري دانش‌آموزان نداشته باشند، نمي تواند اثربخش باشد و در نهايت اين خود معلمان و دانش‌آموزان هستند كه موفقيت اين تلاش‌ها را تعيين مي‌كنند. به‌همان اندازه كه برقراري رهبري موازي در موضوعات آموزشي مهم است، ايجاد جوّ سازماني و فرهنگ مدرسه‌اي كه در آن رهبري به‌طور خودجوش از خود معلمان، دانش‌آموزان، اولياء و ساير كاركنان نشأت مي گيرد نيز اهميت دارد. دوّم، استقرار رهبري موازي چرخش به سوي خودگرداني مدارس و تصور مدارس به‌عنوان موجوديت‌هاي منحصر به‌فرد با فرهنگ خاص را تقويت مي‌كند. سوّم، بر اهميت زمينه و موقعيت در اجراي رهبري موازي و ضرورت اجتناب از الگوهاي غير وابسته به‌زمينه تأكيد شد و نهايتاً اينكه، اجراي رهبري موازي به‌شدّت نيازمند توسعۀ مدرسه‌ي يادگيرنده و هوشمند است و قبل از همه، مديران مدارس بايد شخصاً به يادگيري فردي خود متعهد باشند.