درآمدي بر رفتار اطلاع‌يابي دانشجويان تحصيلات تكميلي و رويكرد آن‌ها در استفاده از منابع اطلاعاتي الكترونيكي (مطالعه موردي: دانشگاه آزاد اسلامي واحد شيراز)

ntroduction to information behavior of postgraduate students of Shiraz Islamic Azad University and approach of them in use of humanities, print and electronic resources

هدف از پژوهش حاضر شناسايي رفتار اطلاع­يابي و چگونگي اولويت­ دهي و استفاده ­ي دانشجويان تحصيلات تكميلي دانشگاه آزاد شيراز از منابع اطلاعاتي و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺧﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺟﻤﻌﻴﺖ­ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﻓﺮاﻳﻨـﺪ اطلاع‌يابي و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ بود.روش پژوهش پيمايشي بود. جامعه پژوهش 298 نفر از دانشجويان تحصيلات تكميلي دانشگاه آزاد شيراز بودند كه به روش نمونه­ گيري تصادفي طبقه­ اي نسبي انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده ­ها پرسشنامه محقق‌ساخته بوده است. تجزيه‌وتحليل داده ­ها به كمك آمار توصيفي و استنباطي و با استفاده از نرم­افزار SPSS صورت گرفت.يافته ­هاي پژوهش نشان داد كه دانشجويان براي رفع نيازهاي اطلاعاتي و روزآمدسازي اطلاعات خود بيشترين استفاده را به ترتيب از منابع الكترونيكي، چاپي و سپس انساني داشتند. اﻛﺜﺮ اﻓﺮاد موردبررسي ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ فناوري­ هاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺮاﺟﻌﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. آﻧﺎن از ﻛﺘﺎﺑﺪاران در ﻣﺮﺣﻠﻪ­ي ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮاي ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ كتاب‌ها ﻳﺎ اﺳـﻨﺎد و جست‌وجوي اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻤﻚ مي‌طلبند. داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﻓﺮاﻳﻨﺪ اطلاع­يابي با مشكلاتي مانند ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ اﻃﻼﻋﺎت در مكان‌هاي ﺑﺴـﻴﺎر ﻣﺨﺘﻠـﻒ، ﮔـﺮان ﺑﻮدن ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮدن آﺧﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮاﺟﻪ بودند. به ­رغم گسترش فناوري­هاي اطلاعاتي و ارتباطي بر ميزان مراجعه حضوري دانشجويان به دانشگاه، تمامي انواع منابع اطلاعاتي همچنان مورداستفاده بود. متنوع بودن اهداف كسب اطلاعات، عامل تعيين­كننده نوع منبع اطلاعاتي بود و دانشجويان برحسب نياز اطلاعاتي خود منبع اطلاعاتي را مشخص كرده و از آن استفاده مي­كردند.

Background and aim: The purpose of this research is to investigate the information-seeking behaviourof Shiraz Islamic Azad University postgraduate students, and how to prioritize and use of various information sources. The research also investigate the role of demographic characteristics in students information-seeking process, as well as use of various information sources. Material and methods: The research method is surveying. The population of the study consisted of 298 postgraduate students that randomly selected through classified ratio sampling method. A researcher made questionnaire was developed and after measuring its validity and reliability, distributed among the sample in person. Data were analyzed by using descriptive and inferential statistics and SPSS software. Findings: The results show that the students use from the electronic, printed and humanities resources respectively for fulfilling information needs and updating information. Students believe that information and communication technologies have reduced their visits to libraries. Students seek help from librarians primarily to locate books and other documents and to search for information at the first stage. Students encounter a range of problems and barriers in their information-seeking process that the most important are the Lack of resources, Expensive resources and the scattered information. Conclusion: Despite of the effects of new technologies on students’ presence in academic libraries, all types of information resources are still consulted by them.Various purposes for of information acquisition determines the type of information source, and students identify and use the information resources according to their information needs.