منظر تاب‌آور: مفهومي غيرمنظري، بررسي و ارزيابي تعاريف موجود در حوزۀ تاب‌‌آوري منظر، مرور فشردۀ ادبيات نظري

تاب‌‌آوري به‌‌عنوان مفهومي نوين در ادبيات پايداري، فهم جديدي از ارتباط انسان و محيط را ايجاد كرده است. همچنين با افزايش چالش‌‌هاي محيطي انسان در قرن جديد، اين مفهوم در علوم مختلف گسترش يافته و توسط انديشمندان رشته‌‌هاي متفاوت بازتعريف شده است. منظر نيز به‌‌عنوان دانشي كه به ارتباط متقابل انسان و محيط مي‌‌پردازد، از اين موضوع مستثني نبوده و در سال‌‌هاي اخير پس از ورود مفهوم تاب‌‌آوري به حوزه‌ شهر، اكنون اين مفهوم وارد ادبيات اين حوزه نيز شده است. بنابراين پژوهشگران به‌‌دنبال آن هستند كه با بهره‌‌گيري از مفهوم تاب‌‌آوري، به چارچوب نظري‌‌اي دست يابند كه منظر را در مواجهه با آشوب‌‌هاي پوياي محيطي تاب‌‌آور كند. با اين حال با بررسي جستارهايي كه تاكنون با عنوان منظر تاب‌‌آور ارائه شده، به‌‌نظر مي‌‌رسد كه در پژوهش‌‌هاي صورت‌‌گرفته تمامي ابعاد منظر مورد توجه قرار نگرفته است. از آنجايي كه تبيين ناصحيح منظر در اين تعاريف منجر به عملكرد ناقص چارچوب‌‌هاي نظري موجود در مواجهه با بحران‌‌ها خواهد شد، اين پژوهش به‌‌دنبال ارزيابي تعاريف موجود است. اين جستار با ارائه‌ تعاريف صورت‌‌گرفته در تاب‌‌آوري منظر و تعاريف بنيادين مفهوم منظر، از طريق قياس امكان ارزيابي تعاريف را فراهم مي‌‌آورد. از اين رو، اين نوشتار ابتدا با مرور فشردۀ ادبيات تاب‌‌آوري در حوزه‌ شهر و منظر و ارائه‌ مباني نظري منظر و بيان صفات آن، به تشريح موضوع مي‌‌پردازد. پس از آن، منظر در تعاريف تاب‌‌آوري منظر در تناظر با تعاريف بنيادين منظر قرار مي‌‌گيرد و تمايزات آن به بحث گذارده مي‌‌شود. نتايج اين پژوهش بيانگر آن است در اين تعاريف، با مغفول واقع‌‌شدن وجوه ادراكي، تنها به ابعاد عيني منظر اشاره شده و مفهوم منظر، معادل اكوسيستم‌‌هاي محيطي انگاشته شده است. بنابراين عبارت منظر در تعاريف موجود در حوزه‌ تاب‌‌آوري منظر با مفهوم تعريف‌‌شده توسط صاحب‌‌نظران ادبيات منظر به لحاظ ماهوي تفاوت دارد