كاربرد روش آنتروپي حداكثر در مدل‌سازي پيش بيني پراكنش رويشگاه هاي گياهي (مطالعۀ موردي: مراتع بخش خلجستان استان قم)

پژوهش حاضر با هدف شناسايي مهمترين متغيرهاي تأثيرگذار در پراكنش رويشگاه­هاي مورد مطالعه و تهيۀ نقشه پيش­بيني رويشگاه­ها با استفاده از روش آنتروپي حداكثر انجام شد. بدين منظور، بعد از تعيين واحدهاي همگن نمونه­برداري با استفاده از نقشه رقومي ارتفاع و نقشۀ زمين­شناسي با مقياس 1:25000، نمونه­برداري از پوشش گياهي به روش تصادفي - سيستماتيك انجام شد. سطح قطعات نمونه با توجه به نوع گونه­هاي موجود به روش سطح حداقل بين 2 تا 25 متر مربع و تعداد آنها با توجه به تغييرات پوشش گياهي و خصوصيات مورد­نظر براي اندازه­گيري، با استفاده از روش آماري 60 پلات تعيين شد. براي نمونه­برداري از خاك نيز در هر رويشگاه هشت پروفيل حفر و از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتي­متري نمونه گرفته شد و خصوصيات مورد­نظر در آزمايشگاه مورد اندازه­گيري قرار گرفت. براي انجام مدل‌سازي به روش آنتروپي حداكثر، لايه­هاي مربوط به متغيرهاي محيطي با بهره­گيري از روش زمين­آمار و سيستم اطلاعات جغرافيايي تهيه شد و مدلسازي پراكنش رويشگاه­ها با استفاده از نرم­افزار MaxEnt انجام شد. بعد از اجراي مدل، به­منظور ارزيابي دقّت طبقه­بندي مدل­ها و ميزان تطابق نقشه­هاي واقعي و پيش­بيني ضريب كاپا و آماره سطح زير منحني اندازه­گيري شد. بر اساس نتايج، دقّت طبقه­بندي مدل­ها در سطح قابل قبول قرار مي­گيرد و متغيرهاي ارتفاع از سطح دريا، جهت، شيب، آهك، سنگريزه عمق اول و دوم خاك و سيلت عمق اول و دوم بيشترين تأثير را در پراكنش رويشگاه­هاي مورد مطالعه دارند. ميزان تطابق بين نقشه­هاي نقشه­هاي پيش­بيني و واقعي براي رويشگاه Artemisia aucheri –Astragalus glaucacanthus، در سطح عالي (كاپاي 91/0) و براي رويشگاه­هاي Amygdalus scoparia، Scariola orientalis- Stipa barbata و Pteropyrum olivieri- Stipa barbata در سطح خيلي­خوب قرار مي­گيرد (به‌ترتيب كاپاي 8/0، 83/0 و 79/0). اين نتايج نشان مي­دهد كه روش آنتروپي حداكثر يك روش زايا و توليدي است و مدل­هاي حاصل از آن مي­تواند به آساني توسط متخصصين مورد تفسير قرار گيرد كه اين ويژگي از نظر كاربردي بسيار حائز اهميّت است.