بررسي روند تغييرات مكاني و زماني كيفيت آب‌ زيرزميني در دشت جيرفت

Evaluating the Trend of Spatial and Temporal Changes in Groundwater Quality in Jiroft Plain

در دهه‌هاي اخير افزايش روزافزون جمعيت و توسعه اراضي كشاورزي، سبب افزايش بي‌رويه از منابع آب‌ زيرزميني و تشديد كاهش كيفيت آب در اكثر مناطق كشور شده است. از اين رو با توجه به اهميت موضوع در اين پژوهش، به بررسي روند تغييرات مكاني و زماني پارامترهاي كلسيم، منيزيم، اسيديته، كلر، سولفات و سديم آب ‌زيرزميني در دشت جيرفت پرداخته شده است. بدين منظور از اطلاعات 40 چاه كه توسط آب منطقه‌اي استان كرمان در ‌سال‌هاي1391-1381 برداشت و آناليزهاي كيفي روي آن صورت گرفته بود، استفاده گرديد. در اين راستا پس از نرمال كردن داده‌ها، به ارزيابي دقت روش‌هاي مختلف زمين آمار شامل كريجينگ و عكس فاصله وزن‌دار پرداخته و سپس نقشۀ پهنه‌بندي تغييرات مكاني پارامترهاي كيفي آب زيرزميني در محيط نرم افزاري Arc‌GIS9.3 با استفاده از بهترين روش درون‌يابي تهيه شد. نتايج اين بررسي نشان داد كه ميزان پارامترهاي اسيديته، سديم، كلر و سولفات در آب بيشتر شده و ميزان كلسيم و منيزيم نيز كاهش پيدا كرده است. اما كيفيت منابع آب زيرزميني دشت جيرفت در حالت كلي در سال 1391 نسبت به سال 1381، كاهش يافته است و روند تغييرات به صورتي است كه هر چه به سمت جنوب و غرب برويم كيفيت آب كاهش مي‌يابدكه علت اصلي آن را وجود سازندهايي از جنس ژيپس و هاليت در قسمت­هاي جنوب و غرب منطقه مورد مطالعه دانست.

In recent decades, increasing population growth and development of agriculture have increased groundwater consumption and decreased the quality of groundwater resources of most parts of the country. Given the importance of this issue, present study investigates the spatial and temporal changes in parameters of calcium, magnesium, pH, chloride, sodium sulfate and water in Jiroft plain. The data was obtained from 40 wells in the region of Kerman province over which in 2002-2012 water harvesting and qualitative analysis had been done. In this regard, after normalizing the data, the accuracy of different geo-statistical methods including the Kriging and inverse distance weighted were evaluated and then the map of the spatial zoning was prepared in the software quality parameters ArcGIS9.3 using the best method of interpolation. The results showed that the amount of pH, Sodium, Chlorine, and Sulfate increased but the amount of calcium and magnesium declined. But in general, in 2012the quality of groundwater resources of Jiroft plain decreased compared to 2002 and the trend of changes showed water quality reduces toward the South and West.