تعيين مدل ارزيابي عملكرد مالي شركت‌هاي بورس اوراق بهادار تهران بر مبناي داده‌كاوي

Determining the model of financial performance of Tehran Stock Exchange companies based on data miningAbstract

تعيين عملكرد شركت‌ها با استفاده از نسبت‌هاي مالي همواره جالب توجه بسياري از محققان و پژوهشگران بوده است. شناسايي عوامل مالي كه بيشترين تاثير را بر عملكرد شركت‌ها داشته يكي از مباحث مهم براي تصميم گيرندگان است. در اين پژوهش با به كارگيري استاندارد داده‌كاوي، 4 مدل درخت تصميم كاشف تعاملات خودكار كاي دو[1]، آماري موثر عاري از تعصب و سريع[2]، خوشه بندي و رگرسيون[3] و سي فايو[4] به منظور ارزيابي عملكرد پياده‌سازي و مدل‌ها با معيار‌هاي ارزيابي مقايسه شدند. همچنين نسبت‌هاي تاثيرگذار در ارزيابي مالي شركت‌ها شناسايي شد. 673 شركت بورس اوراق بهادار تهران بر اساس 30 نسبت بدست آمده از صورت‌هاي مالي سال‌هاي 1393-1390 بررسي شده است. نتايج حاصل نشان مي‌دهد در مقايسه 4 درخت تصميم در روش‌هاي ارزيابي تخمين نمونه آزمايشي، اعتبار سنجي متقابل و شاخصه‌هاي ارزيابي درخت تصميم كاشف تعاملات خودكار كاي دو داراي بيشترين صحت و دقت است. البته مدل‌هاي ديگر نيز از اطمينان بالايي (بالاي 80 درصد) برخوردار هستند و مي‌توان از تمامي آن‌ها استفاده كرد. همچنين در نتايج داده‌كاوي حاضر نسبت سود خالص به فروش، نسبت بار مالي وام و گردش مجموع دارايي‌ها در ميان نسبت‌هاي مالي مورد بررسي اهميت بالاتري در پيش بيني عملكرد داشتند.

Determining the performance of companies using financial ratios has always been an interesting attraction for many researchers. Identifying the financial factors that have the greatest impact on corporate performance is one of the important issues for decision makers. In this research, by employing data mining standards, 4 decision making trees including CHAID, QUEST, C&R and C5.0 have been implemented and compared with evaluation criteria .Also, effective financial ratios have been determined. For this purpose a sample consisting of 30 ratios in 673 listed firms in Tehran Stock Exchange between years 1390 to 1393 have been considered. The results show that CHAID has the most accurate and precision in comparison with 4 decision trees. Of course other models have high reliability (above 80 %) and can be used all of them. 3 variables including “Net Profit to Sales”, “Loans interest rate” and “Total Asset Turnover” had the highest significance in predicting performance.