ارزيابي تاثير پروژه‌هاي پخش سيلاب بر ويژگي‌هاي خاك در استان يزد

Assessment of Flood Water Spreading Projects on Soil Characteristics in Yazd Province

با توجه به پراكنش و گستردگي مناطق مناسب احداث سامانه‌هاي بهره‌برداري از سيلاب و گوناگوني پارامترهاي اصلي مؤثر در طراحي و اجراي آنها، ارزيابي عملكرد اجزاي سامانه‌هاي احداث شده در مناطق مختلف كشور را جهت دستيابي به الگوهاي بهينه ضروري مي­نمايد. اين تحقيق به منظور ارزيابي تأثير پروژه­هاي پخش سيلاب بر ويژگي­هاي خاك در استان يزد (عرصه­هاي پخش سيلاب بافق، هرات و مهريز) انجام گرديد. بدين منظور در بندهاي اول تا سوم هر سيستم پخش سيلاب و در سه نقطه مجاور عرصه­ها به عنوان شاهد اقدام به حفر پروفيل خاك گرديد. 99 نمونه خاك در پنج عمق از پروفيل­ها جمع­آوري شد و در آزمايشگاه از نظر خصوصيات فيزيكي و شيميايي بررسي گرديد. تجزيه و تحليل نتايج با آزمون تي مستقل انجام شد. نتايج نشان داد كه خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در عرصۀ پخش سيلاب بافق با شاهد تفاوت معني­داري نداشته است. در هرات در برخي پارامترها نظير هدايت الكتريكي، واكنش اشباع خاك، كلسيم و پتاسيم در عمق­هاي محدودي تفاوت معني­داري داشته، ولي در مهريز در بيشتر پارامترهاي شيميايي مورد بررسي تفاوت معني‌دار و روند كاهشي داشته است. نتايج بيانگر نفوذ بيشتر آب در منطقه مهريز و شستشوي عناصر خاك بوده، اين در حالي است كه در هرات نفوذ كمتر و در بافق از روند كاهشي بيشتري برخوردار بوده است.

Given the widespread distribution of flood water spreading areas and variety of main effective parameters in their design and implementation, assessment of the performance of system components located in different areas of the country is necessary so that optimal patterns can be achieved. This research was done to assess the impact of the flood water spreading projects on soil characteristics in Yazd (Bafg, Herat and Mehriz flood spreading projects). To this end, in the first to the third spreading basin of projects and three a control sites were selected. Then, 99 soil samples in profiles were collected at five depths and physical and chemical properties were studied in the laboratory. Statistical analysis was performed by independent t-test. The results showed physical and chemical properties of soil is not significantly different from controls in Bafgh flood water spreading projects. In Herat, some parameters such as Electrical Conductivity, pH, Calcium and Potassium in the limited depths was significantly different but in Mehriz, most chemical parameters showed significant difference and decreasing trend. The results showed water infiltration and leaching of soil in the Mehriz area was more than others, while less in Herat and the least in Bafg.