توسعه و اعتباريابي چارچوبي براي شناسايي چالش هاي توسعه دانشگاه اسلامي

developing and accreditation A framework for identifying the challenges of Islamic University development

اين پژوهش در پي توسعه و اعتباريابي چارچوبي بومي براي توسعه دانشگاه اسلامي بوده است. روش پژوهش، تركيبي و از نوع اكتشافي وشامل دو بخش كيفي و كمي بوده است. در بخش كيفي و براي تدوين چارچوب مفهومي توسعه دانشگاه اسلامي، از روش مطالعه موردي و از تكنيك همسوسازي داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماري در اين بخش شامل مشاركت­كنندگان بالقوه (مديران و اعضاي هيات علمي خبره و صاحب نظر، با تجربه و با گرايش عقيدتي/ ذهني در رابطه با موضوع اسلامي شدن دانشگاه) بودند كه با استفاده از روش نمونه­گيري هدفمند از نوع معيار(تخصص و توسعه) و با در نظر گرفتن بحث اشباع نظري انتخاب شدند. ابزار جمع­آوري داده­هاي كيفي شامل مصاحبه نيمه ساختمند با آگاهي­دهندگان كليدي در حوزه موضوع پژوهش(20 نفر) بودند. در مرحله كمي جامعه­ي آماري پژوهش، شامل كليه­ي مديران (173 نفر) و اعضاي هيات علمي (2021 نفر ) دانشگاه‌هاي استان فارس بودند كه با استفاده از نمونه گيري تصادفي طبقه اي به انتخاب نمونه پرداخته شد. نمونه با استفاده از فرمول كوكران شامل تعداد 118 نفر از مديران و 325 نفر از اعضاي هيات علمي بودند. در اين بخش به منظور جمع آوري داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. در اين پژوهش چارچوبي مشتمل بر سه بعد نهادي، اجرايي و فني و 16مؤلفه‌ي به شرح ذيل تدوين گرديد: سطح نهادي شامل مؤلفه هاي(تفكر سيستمي، نگرش راهبردي و رويكرد توسعه اي، مفهومي، ساختاري و عملكردي، رهبري راهبردي) ؛ سطح اجرايي شامل مؤلفه هاي (جهت گيري، رويكردهاي اصلي، اقدامات توسعه اي و تاكيدات ويژه ) و سطح فني شامل مؤلفه هاي ( تشخيص- جهت گيري، طرح ريزي، اقدام، ارزشيابي و يادگيري) مي‌باشد. در مرحله كمي، روايي و پايايي چارچوب توسعه يافته، بررسي و تاييد شد. نتايج حاكي از آن است كه اين چارچوب مي‌تواند زمينه را براي شناسايي و تعيين چالش‌هاي توسعه دانشگاه اسلامي فراهم آورده و به توليد دانش بومي كمك كند.

Aim of this study was developing and accreditation A framework for identifying the challenges of Islamic University development. This study was a mixed researched typically sequential exploratory type which in was formulated and accreditated primary theorietical fromwork using triangulation method (aligning multiple deta approach) holding three dimensions a) collecting literature reviews, underlying principles related to the research variable b) the studies done in the scope of learning and teaching, c) key informants’ views. Then at the quantitative stage, the reliability and validity of the formulated framework was scrutinized and confirmed using confirmatory factor analysis and Cronbach’s Alpha. Findings: In this research, the framework includes three institutional, executive and technical dimensions and 16 components as follows: institutional level including components (system thinking, strategic attitude and development approach, conceptual, structural and functional approach, strategic leadership ); The executive level includes orientation components, main approaches, developmental actions, and special emphasis. The technical level includes the components (diagnosis-orientation, planning, action, evaluation, and learning). This framework can provide grounds for identifying and identifying the challenges of the development of Islamic universities and helping to generate indigenous knowledge.