پديد آورندگان :
پورنعمتي، اردشير دانشگاه محقق اردبيلي , قرباني، اردوان دانشگاه محقق اردبيلي , بهرامي، بهنام دانشگاه محقق اردبيلي , شريفي، جابر تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل
كليدواژه :
مراتع , توليد , عوامل محيطي , ظرفيت چرايي , استان اردبيل
چكيده فارسي :
اين تحقيق با هدف بررسي رابطه بين مقدار توليد با متغيّرهاي پستي و بلندي (ارتفاع از سطح دريا، شيب و جهات‌جغرافيايي) و اقليمي (بارندگي و پارامترهاي دمايي حداقل، حداكثر و متوسط) در مراتع سبلان انجام شد. با استفاده از نقشه مدل رقومي ارتفاع، نقشه‌هاي طبقات ارتفاعي، شيب و جهات‌جغرافيايي تهيه شد. در تهيه نقشه طبقات بارندگي و پارامترهاي دمايي از داده‌هاي ايستگاه‌هاي هواشناسي و گراديان‌هاي مربوطه استفاده شد. سپس با در نظر گرفتن تيپ‌هاي گياهي و طبقات مختلف ارتفاع، شيب، جهات جغرافيايي، بارندگي و پارامترهاي دمايي در مرحله حداكثر رويش گياهي، توليد ساليانه با پلات‌هاي يك مترمربعي به طريقه قطع و توزين برداشت شد. متغيّرهاي پستي و بلندي و اقليمي براي هر پلات از نقشه‌هاي تهيه شده استخراج شد. براي تعيين مهمترين عامل يا عوامل محيطي مؤثر در تغيير توليد، از روش تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي استفاده شد. نتايج نشان داد كه از بين عوامل محيطي انتخاب شده بر اساس دو مؤلفه اول، ارتفاع، بارندگي، ميانگين درجه حرارت و شيب بيشترين تأثير را بر توليد مراتع سبلان دارند كه مؤلفه اول 68/13 درصد تغييرات و مؤلفه دوم 14/96 درصد تغييرات را در بر مي‌گيرد و اين مؤلفه‌ها در كل 83/09 درصد تغييرات توليد گياهان مرتعي را در بر مي‌گيرند. همچنين نتايج تجزيه و تحليل همبستگي نشان داد ميانگين درجه‌حرارت اثر منفي و ساير عوامل تأثير مثبت بر تغييرات توليد دارد. بنابراين، در ارزيابي توليد و تعيين ظرفيت چرايي مانند مراتع سبلان، عوامل پستي و بلندي و اقليمي بايد مورد توجه قرار گيرد.
چكيده لاتين :
This study is conducted to identify relationship between the amount of forage production with topographic (elevation, slope and aspect) and climatic (rainfall and minimum, maximum and mean temperature parameters) variables in Sabalan’s rangelands. Using digital elevation model, rainfall, slope and aspect classes maps was prepared environment. In preparing rainfall and temperature parameters classes maps, data of weather stations and derived relavant gradient were used. Then, by considering vegetation types and different elevations, slopes, aspects, rainfall, and temprature parameter classes in the maximum vegetative growing stage, annual production using one square meter plots by cutting and weighting method was harvested. Topographic and climatic variables for plots was derived using prepared maps. To determine the most important affective environmental factor or factors in production vaiation, principal component analysis method used. Results show that from the selected environmental factors based on the firest two components, elevation, rainfall, mean temperature and slope have the most effect on the production of Sabalan’s, which the first component 68.13% and the second component 14.96% of changes and the two components totally 83.09% were covered of the changes. Moreover, results of correlation analysis show that the mean of temperature has negative effect and other factors have positive effect on the changes of production. Therefore, in the assessment of production and grazing capacity such as Sabalan rangeland, topographic and climatic factors should be considered.
