بررسي مولفه هاي تاب آوري شهري با تاكيد بر سوانح طبيعي (زلزله) ( نمونه موردي منطقه 16تهران )

Examining the components of urban resilience with an emphasis on natural disasters (earthquake) Case study: District 16 Tehran

شهر تهران با توجه به قرار گيري بر روي گسلهاي فعال همواره درمعرض خطر زلزله مي‌باشد از طرف ديگر قابليت ظهور سوانح، ناشي از عوامل خطرآفرين اجتماعي- اقتصادي - كالبدي مانند: تمركز زياد جمعيت در آن، ضعف سازه‌هاي كالبدي، تطابق ضعيف خدمات عمومي و مسكن و... را نيز بيشتر از ساير شهرهاي كشور دارا است كه در اثر ادغام سوانح ناشي از عوامل خطر آفرين طبيعي و اجتماعي – از سوي ديگر، كالبدي - اقتصادي، قابليت بروز فجايع عظيمي را دارد,همانطور كه مشهود است شهرها سيستم‌هاي پيچيده‌اي هستند كه به طور دايم در معرض تعاملات مختلف مي‌باشد. براي اينكه مجموعه‌اي عظيم چون شهر با پيچيدگي‌هاي خاص خود كارآمد و تاب آور شود نياز به تبيين اصولي است كه مسير دستيابي به اين آرمان را روشن گرداند. هدف از تحقيق حاضر بررسي مولفه‌هاي تاب آوري شهري با تاكيد بر سوانح طبيعي (زلزله) در منطقه 16 تهران است. روش پژوهش: روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي _ تحليلي ومبتني بر مطالعات اسنادي-كتابخانه‌اي است. يافته‌ها: استفاده از پرسشنامه, وتعيين حجم كل نمونه از روش كوكران و فرمول تعيين حجم نمونه‌گيري ساده تصادفي است، 200 پرسشنامه براساس طيف پنج گزينه‌اي ليكرت ونرم افزارSPSS، آزمون تي تست مورد تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرند. نتيجه گيري: حاصل نشان مي‌دهد كه مولفه‌هاي تاب آوري شهري در سطح اقتصادي (نقش ارائه خدمات زيرساختي و افزايش انگيزه براي مقاوم سازي مسكن با ميانگين 3.39مناسبترين و اعتقاد به برنامه ريزي براي كاستن تأثيرات مخرب زلزله با اولويت افزايش درآمدهاي مردم با ميانگين 1.92 نامناسب ترين مولفه‌هاي اقتصادي هستند.) سطح اجتماعي (ميزان شركت در دوره‌هاي آموزشي براي مقابله با آسيب‌هاي ناشي از زلزله و كاهش تأثيرات زيا نبار آن با ميانگين 3.38مناسب ترين و انتقال تجارب خود در زمينه كاهش تأثيرات مخرب زلزله با ميانگين 1.73 نامناسب ترين سطح اجتماعي واقع شده است.سطح كالبدي-محيطي (افزايش خسارات ناشي از فقدان سيستم هشدار قبل از مخاطره و اطلا ع رساني قبلي و سيستم‌هاي تخليه با ميانگين 3.64 مناسب ترين و ميزان اعتماد از مسكن خود به دليل مشاوره با معماران محلي و مهندسان مشاور باميانگين2.016 نامناسب ترين سطح كالبدي-محيطي قرار گرفته اند.

Cities today extend their spatial territories, whereas they become more susceptible to natural and man-made threats. Being located in the earthquake-prone belt of Himalayas, on average every five years, Iran faces an earthquake of magnitude of seven in Richter scale. Given the existence of active faults, Tehran is always at risk of earthquakes and has higher probability of accidents due to socio-economic-physical risk factors like high concentration of population, weak structures, weak adaptation of public services, housing, and so on, compared to other cities in Iran. As is clear, cities are complex systems constantly exposed to various interactions. Thus, to make such a great complex with its own complexities resilient and efficient, we need to draft some principles that clarify the path to achieving this goal. The purpose of the present study was to examine the components of urban resilience (case study: District 16 Tehran) with an emphasis on the natural incident earthquake. The study was conducted using a questionnaire, determining the total volume of samples, and using Cochran method along simple random sampling formula. Thus, 200 questionnaires were analyzed according to a 5-option Likert scale and t-test using SPSS. The results showed that urban resilience components at economic level include the role of providing services and increasing incentives for housing reform with an average of 3.39 percent was the most proper and the belief in planning to reduce the devastating effects of the earthquake with the priority of increasing revenue of people with an average of 1.92 are the most improper economic components. The social level includes the participation in training courses to deal with the damage caused by an earthquake and to reduce its effect with an average of 3.38 as the most proper and transfer the experiences for reduction of the impact of earthquake with an average of 1.73% is the most improper components at social level. . Moreover, at the physical-environmental level studied, the increase in the damage caused by the lack of a prior warning system and evacuation systems with an average of 3.64 were considered the most appropriate and the trust in housing due to consulting with domestic architects and consulting engineers with an average of 2.016 was the most inappropriate case at physical-environmental level.