بررسي رابطه‌ي بين پرخاشگري، مصرف دخانيات و مواد مخدر با فراواني و شدت تصادفات رانندگي

مقدمه:مطابق با داده‌هاي سازمان بهداشت جهاني، عوامل انساني (رفتاري) در 60 درصد تصادفات نقليه‌اي، به عنوان دليل اصلي و در 95 درصد كل تصادفات نيز به عنوان يك عامل تأثيرگذار به شمار مي‌آيند. مرگ و مير حوادث رانندگي در ايران، 15 برابر كشورهاي توسعه يافته است. عوامل گوناگوني در بروز رفتار پرخطر رانندگي نقش دارد. هدف از انجام اين مطالعه، بررسي ارتباط پرخاشگري و مصرف مواد مخدر با تعداد و شدت تصادفات رانندگي بود.روش‌ها: اين مطالعه، از نوع توصيفي تحليلي و بررسي مقطعي بود. داده‌ها از طريق توزيع دو پرسش‌نامه‌ي دموگرافيك (مشتمل بر سن، جنس، مصرف دخانيات، سوء مصرف مواد مخدر) و پرسش‌نامه‌ي پرخاشگري Buss and Perry (Buss and Perry aggression questionnaire يا AGQ) در شهر اصفهان در سال 1394 جمع‌آوري شد. پرسش‌نامه‌ي AGQ شامل 29 ماده است كه جهت سنجش پرخاشگري استفاده مي‌شود. در صورت به دست آمدن نمره‌ي بيش از 87، فرد پرخاشگر محسوب مي‌شود. براي واكاوي اطلاعات، از آزمون‌ χ2آزمون تعقيبي Tukey و آزمون‌هاي Wil-coxon، Kruskall-wallis، ANOVA و Mann-Whitney و همچنين، نرم‌افزار SPSS استفاده شد.يافته‌ها: از 450 راننده‌ي مورد پژوهش، 26 درصد افراد نمره‌ي آزمون AGQ بيشتر از 87 و 74 درصد نمره‌ي آزمون كمتر از 87 داشتند. 40 درصد افراد مورد بررسي، داراي سابقه‌ي مصرف سيگار و 16/2 درصد داراي سابقه‌ي مصرف مواد مخدر بودند. 28/8 درصد تصادفات صورت گرفته منجر به جرح، 12/4 درصد منجر به فوت و 58/8 درصد منجر به خسارت مالي شده بودند. مصرف مواد مخدر و سيگار با تعداد و شدت تصادفات رانندگي ارتباط داشت (0/001 = P براي هر دو). همچنين، پرخاشگري با تعداد (0/017= P) و شدت تصادفات (0/006 = P) مرتبط بود.نتيجه‌گيري:نتايج اين مطالعه از وجود ارتباط بين فراواني و شدت تصادفات با پرخاشگري، مصرف سيگار و سوء مصرف مواد مخدر حكايت دارد. اين يافته‌ها، لزوم توجه بيشتر به ارزيابي پرخاشگري و مصرف مواد در رانندگان توسط دستگاه‌هاي مسؤول را مورد تأكيد قرار مي‌دهد.