مقايسه‌ي عملكردهاي اجرايي بين فازهاي مختلف در بيماران مبتلا به اختلال دو قطبي نوع يك و افراد عادي

مقدمه: اختلال دو قطبي، يك بيماري پيچيده و مزمن با اپيزودهاي مانيا و افسردگي است. با توجه به احتمال وجود نقص در عملكردهاي عصب روان‌شناختي در بيماران مبتلا به اختلال دو قطبي، هدف از انجام مطالعه‌ي حاضر، تعيين ميانگين نمره‌ي عملكردهاي اجرايي (انعطاف‌پذيري شناختي و حافظه‌ي كاري) در فازهاي مانيا، يوتايميا و افسردگي در اختلال دو قطبي نوع يك و مقايسه‌ي آن با افراد عادي بود. روش‌ها: در يك مطالعه‌ي علي مقايسه‌اي در سال 1395، 41 بيمار مبتلا به اختلال دو قطبي نوع يك مراجعه كننده به اورژانس، بخش‌ها و درمانگاه‌هاي روان‌پزشكي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان با تشخيص روان‌پزشك بر اساس Diagnostic and statistical manual of mental disorders-5 (DSM-5)، مقياس مانياي Young و افسردگي Hamilton و 18 فرد سالم بر اساس پرسش‌نامه‌هاي Symptom checklist-90-Revised V.4.1 (SCl90R V.4.1) و Short form Health Survey-36 (SF-36) با نمونه‌گيري در دسترس به پژوهش وارد شدند. اين افراد با آزمون‌هاي كامپيوتري Wisconsin (Wisconsin card sorting testversion 3 يا WCST-V3) و حافظه‌ي كاري Wechsler (Working Memory WIS Software V-4 يا WMW V-4) مقايسه شدند. يافته‌ها: در شاخص‌هاي عملكردهاي اجرايي، بيماران در فازهاي بيماري تفاوت معني‌داري نداشتند، اما در مقايسه با گروه شاهد، در شاخص‌هاي انعطاف‌پذيري شناختي در آزمون Wisconsin، تعداد طبقات صحيح كمتر (0/004 = P)، تعداد خطاي درجاماندگي بيشتر (0/0001 P)، تعداد كوشش‌هاي بيشتر (0/001 = P)، پاسخ‌هاي نادرست بيشتر (0/003 = P) و مدت زمان اجراي آزمون طولاني‌تر (0/002 = P) داشتند. عملكرد گروه مانيا در مقايسه با گروه شاهد در تمامي شاخص‌هاي حافظه‌ي كاري، به طور معني‌داري ضعيف‌تر بود (0/050 P). بيماران يوتايميك نسبت به گروه شاهد در شاخص‌هاي تكرار ارقام رو به جلوي ديداري (0/001 P) و جمع حافظه‌ي ديداري (0/0001 P) عملكرد ضعيف‌تري داشتند. نتيجه‌گيري: اختلال دو قطبي با نقايص شناختي همراه است و نقص عملكردهاي اجرايي در فاز مانيا بيشتر مشهود است. اين نقايص، حتي در طول دوره‌هاي يوتايميا ادامه مي‌يابد. با توجه به يافته‌هاي متناقض، انجام مطالعات بيشتر ضروري به ‌نظر مي‌رسد.