ارزيابي عوامل خطر نيدل استيك در كاركنان بهداشتي درماني بيمارستان الزهراي (س) اصفهان

مقدمه: تماس‌هاي شغلي با خون و مايعات بدن و به دنبال آن ايجاد عفونت‌هاي منتقل شونده از راه خون خطر قابل توجهي را براي پرسنل بهداشتي- درماني ايجاد مي‌كند. آسيب نيدل استيك منجر به آسيب‌هاي شغلي مي‌شود و بار سنگين بهداشتي، رواني و اقتصادي به فرد، نظام سلامت و جامعه تحميل مي‌نمايد. مطالعه‌ي حاضر، با هدف ارزيابي عوامل مؤثر بر آسيب نيدل استيك در بزرگ‌ترين بيمارستان اصفهان انجام شد. روش‌ها: مطالعه‌ي حاضر، از نوع مورد- شاهدي بود كه بر روي 200 نفر (شامل 100 نفر در گروه مورد و 100 نفر در گروه شاهد) از كاركنان بهداشتي- درماني دانشگاه علوم پزشكي اصفهان انجام گرفت. تعداد 100 نفر از كاركنان دچار آسيب نيدل استيك به عنوان گروه مورد انتخاب شدند و براي مقايسه‌، 100 نفر از كساني كه تا كنون دچار آسيب نيدل استيك نشده بودند، به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. پرسش‌نامه‌ي محتواي شغلي (Job content questionnaire)، عوامل شغلي (عنوان شغلي، سابقه‌ي كار، شيفت كاري، وضعيت استخدامي و بخش محل فعاليت) و خصوصيات نيدل استيك (شامل شدت مواجهه، نوع فرايند در حال انجام، نوع و خصوصيات ابزار مصرفي) تكميل گرديد. يافته‌ها: ارتباط معني‌داري ميان دست غالب چپ (0.020 = P) و سابقه‌ي شركت در كلاس‌هاي آموزشي (0.010 P) با نيدل استيك يافت شد. بيشترين ميزان نيدل استيك در پرستاران (72 درصد در گروه شاهد در برابر 65 درصد در گروه مورد)، شيفت كاري چرخشي (80 درصد در گروه شاهد در برابر 72 درصد در گروه مورد) و با سابقه‌ي كار كمتر از 15 سال (52 درصد در گروه شاهد در برابر 46 درصد در گروه مورد) بود، اما اين موارد، رابطه‌ي معني‌داري با بروز نيدل استيك نداشتند (0.050 P). آزمون Logistic regression نشان داد كه حمايت اجتماعي (0.85 = Odd ratio يا OR؛ 0.001 P)، تقاضاي روحي- رواني شغلي (1.07 = OR؛ 0.001 = P)، جنس (0.44 = OR؛ 0.010 = P)، دست غالب (0.52 = OR، 0.040 = P) و شركت در كلاس‌هاي آموزشي (0.24 = OR، 0.005 = P) عوامل مؤثر در نيدل استيك بودند. نتيجه‌گيري: شركت در كلاس‌هاي آموزشي توسط كاركنان بهداشتي- درماني، به صورت چشم‌گيري مي‌تواند نقش پيش‌گيرانه در بروز آسيب نيدل استيك داشته باشد. از جمله مواردي كه ارتباط معني‌داري با آسيب نيدل استيك داشت، بايد به نگرش به مهارت، قدرت تصميم‌گيري، فعاليت بدني و انواع حمايت اجتماعي اشاره نمود كه لزوم برنامه‌ريزي جامعي در مراكز بهداشتي- درماني نمايان مي‌سازد.