بررسي كيفيت اندام هاي گونه هاي گياهي در مراحل مختلف فنولوژي با استفاده از دستگاه NIR(مطالعه موردي: مراتع ندوشن يزد)

Investigation of the Quality of Plant Species Parts in Different Phenological Stages Using NIRs (Case Study: Rangelands of Nodooshan-Yazd)

مهم‌ترين عامل مؤثر بر كيفيت علوفه گياهان، مرحله فنولوژي است كه با شناخت آن مي­توان زمان مناسب چراي دام در مرتع را تعيين كرد. در اين پژوهش، از چهار گونه مهم مرتعي، شامل درمنه دشتي (Artemisiasieberi)، آنك (Salsolakerneri)، عجوه (Aelieniasubaphylla) و سفيد جاز (Eurotiaceratoides) در سه مرحله فنولوژي؛ رشد رويشي، گلدهي و بذردهي در اواخر 1389 و اوايل 1390 در مراتع ندوشن استان يزد نمونه‌برداري به عمل آمد. در هر مرحله، براي هر گونه 5 تكرار و براي هر تكرار، حداقل پنج‌پايه گياهي از نقاط مختلف تيپ گياهي موجود در منطقه انتخاب و رشد سال جاري آن‌ها برداشت گرديد. نمونه­ها پس از خشك شدن و جدا نمودن اندام­هاي مختلف (گل، برگ و ساقه) آسياب شدند و در آزمايشگاه با روش­ طيف‌سنجي مادون‌قرمز NIR)) مورد تجزيه قرار گرفتند و شاخص­هاي مهم كيفي از قبيل پروتئين خام (CP)، ديواره سلولي عاري از همي سلولز (ADF)، ماده خشك قابل‌هضم (DMD) و انرژي متابوليسمي (ME) آن‌ها تعيين گرديد. نتايج بررسي نشان داد كه بالاترين درصد پروتئين خام مربوط به برگ A. subaphylla و در مرحله رويشي (19/9%)، بالاترين درصد ADF مربوط به ساقه A. subaphylla و در مرحله بذردهي (42/53%) و بالاترين درصد DMD(13/48%) و بالاترين مقدار انرژي متابوليسمي (18/6MJ/KgDM) مربوط به برگ A. sieberi و در مرحله رويشي است. همچنين اواخر دوره رويشي را مناسب‌ترين زمان براي چراي دام مي­توان در نظر گرفت.

The most important factor affecting forage quality is phenological stage that if it is recognized correctly, the appropriate grazing time will be determined. In this study, four species including Artemisia sieberi, Salsolakerneri, AelieniasubaphyllaandEurotiaceratoides in different phenological stages (vegetative, flowering and seedling) were sampled. Samples were taken from the rangelands of Nodooshan-Yazd in 1389 and 1390. At each stage, five replicates for each plant species were selected and at least five vegetable bases from different locations of vegetation type in the region were selected. Samples were grinded after drying and separating different parts (flower, leaf and stem) and then they were analyzed using infrared spectroscopy in the laboratory. Important indicators of quality such as crude protein (CP), acid detergent fiber (ADF), dry matter digestibility (DMD) and metabolic energy (ME) were determined. Results showed that the highest percentage of crude protein is found in leaves of A. subaphyllaand in vegetative stage (9.19%), highest percentage of ADF is in shoot and in seedling stage (53.42%) and the highest percentage of DMD (48.13%) and the highest amount of metabolic energy (6.18 MJ/KgDM) is in leaves of A. sieberi and in vegetative stage, respectively. The end of the vegetative period can be considered the best time for grazing.