ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺎﻧﺎ: ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺪل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺎﻧﺎ (VSM) در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ

Viable organization: an application of viable systems model(VSM) in organizational structure design

ساختار سازماني متناسب، يكي از عوامل اساسي جهت دستيابي سازمان به اهدافش و رويارويي با چالش هاي محيطي محسوب مي شود. مدل هاي طراحي ساختار بايد طوري باشد كه پيچيدگي ذاتي محيط و پيچيدگي روابط بين ذي نفعان را درك كند و در تمامي شرايط با تغييرات محيطي منطبق باشد. يكي از مدل هايي كه قابليت درك تغييرات محيطي را دارد، مدل سيستم هاي مانا (VSM) مي باشد كه ريشه در سايبرنتيك سازماني دارد. اين مدل، طرحي كلي و عام براي كمك به طراحي ساختار سازماني به شمار مي رود. انگاره اين مدل آن است كه وجود زير سيستم هاي مشخصي در سازمان و روابط بين اين زير سيستم ها مي تواند سازمان را به سمت مانايي و توانايي بقا در محيط متغير سوق دهد. در پژوهش حاضر از اين مدل و روش شناسي پنج مرحله اي آن جهت عارضه يابي ساختار سازماني سازمان نظام مهندسي ساختمان استفاده شده است. به كار گيري روش شناسي فوق نشان داد كه در اين سازمان مجموعه اي از زير سيستم ها، كاركرد ها و همچنين كانال هاي ارتباطي جهت دستيابي به مانايي داراي نقص مي باشند كه رفع اين نواقص سازمان را جهت رويارويي با چالش هاي محيطي و حركت به سمت مانايي توانمند تر خواهد كرد.

Nowadays, organizations have met with increasing complexity and uncertainty in their internal and external environment. A well-designed organizational structure is a cornerstone of achieving an organization’s goals while suiting the environmental challenges. Structural design models must be in a way to understand the inherent complexity of the environment as well as the complexity of stakeholders’ relationships. Viable System Model (VSM) which is rooted in Organizational Cybernetics, is capable of understanding the external and internal complexities of organizations. This approach is an outline for diagnosing and designing organizational structure. The fundamental idea of VSM is the existence of specific systems, and their relations in an organization can lead the organization toward viability and survivability. This study employed VSM for diagnosing the organizational structure of Iranian Construction Engineering Organization based on 5-step method. Applying proposed method shows that, a set of systems, information flows and communication channels have deficiencies in the organization, which needs to be amended in order to achieve viability and the ability to cope with the challenges.