بررسي كاركرد تحليل شبكه اجتماعي در مديريت ريسك با رويكرد ذينفعان (پروژه‌هاي مترو تهران)

Investigating the Functions of Social Network Analysis in Risk Management with Stakeholder Approach: Tehran Metro Projects

پروژه‌هاي مترو، شرايط پيچيده­اي دارند كه منجر به افزايش عدم‌قطعيت در آن‌ها مي­شود. شرايط غيرقابل‌پيش­بيني پروژه‌هاي زيرزميني، اندازه بزرگ پروژه، حجم عظيم سرمايه‌گذاري، زمان طولاني، ذي‌نفعان متعدد و روش‌هاي ساخت پيچيده، وجود ريسك‌هاي بالقوه را در اين پروژه­ها آشكار مي­سازد. با توجه به ذي‌نفعان مختلفي كه درگير پروژه­هاي مترو هستند، الگوها و روابط اجتماعي اين ذي­نفعان، پديده مديريت ريسك را در اين پروژه­ها بيش از پيش پيچيده مي­سازد. با توجه به خلا دانشي موجود در اين زمينه، محققان با اتخاذ رويكرد شبكه­هاي اجتماعي، به تحليل ريسك‌هاي ذي‌نفعان پروژه به‌عنوان عناصري به‌هم پيوسته كه داراي روابط علت و معلولي هستند، پرداخته­اند. هدف از پژوهش حاضر، يافتن ريسك‌هاي بحراني ذي‌نفعان به روش تحليل شبكه اجتماعي در مديريت ريسك ذي‌نفعان پروژه‌هاي مترو تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع كيفي و با استراتژي مصاحبه مي‌باشد. پس از جمع­آوري داده‌ها توسط مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته، از 30 ذي‌نفع در شش دسته، با استفاده از نرم‌افزار تحليل شبكه‌هاي اجتماعي، به تحليل داده‌ها پرداخته شد و شبكه ريسك­هاي ذي‌نفعان ترسيم شد. يافته‌ها: ريسك‌هاي انساني–مديريتي، برنامه‌ريزي، مالي اقتصادي، قانوني و ريسك تاخيرات ساخت به‌عنوان ريسك‌هاي كليدي شناخته شدند. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي به‌دست آمده، چنين نتيجه‌گيري مي‌شود كه هميشه ريسك‌هاي مالي و اقتصادي، در اولويت ريسك‌هاي پروژه‌ها نيستند و بايد به ريسك‌هاي انساني و مديريتي، در كنار ديگر ريسك‌ها توجه ويژه‌اي نمود.

Introduction & Objective: Metro construction projects are typically complicated and associated with large uncertainties. Underground construction projects face characteristics like underground situations, the large size, large amount of funding, various stakeholders, long project duration, and complicated construction techniques. As various stakeholders are involved in metro projects, the interaction among stakeholders lead to complicated risk management process in these type of projects. Therefore, we used social network analysis to investigate social risks related to metro construction projects, from a stakeholder perspective. Method: Using qualitative research approach and interview strategy, we gathered the data from 30 stakeholders that classified in six stakeholder groups. The data were analyzed using social network analysis seawares and the social network of stakeholder’s risks were depicted. Results: Human-management, planning, financial-economic, legal, and project delays are the most critical risks in metro projects. Conclusion: Based on the findings, it is concluded that financial and economic risks are not always prioritized over project risks, and special attention should be paid to human and managerial risks, along with other risks.