مقايسه روش‌هاي تجربي محاسبه تبخير- تعرق پتانسيل در اقليم نيمه مرطوب معتدل سرد (مطالعه موردي: شهرهاي بروجن، شهركرد، كوهرنگ و لردگان)

Comparison of different empirical methods for estimating ddaily reference evapotranspiration in the humid cold climate (case study: Borujen, Shahrekord, Koohrang and Lordegan

روش پيشنهاد شده براي محاسبه تبخير تعرق پتانسيل روش فائو پنمن- مانتيث است اما روش هاي ديگري نيز وجود دارند كه نياز به داده هاي هواشناسي كمتر اما برآورد نزديك به روش فائو پنمن مانتيث در شرايط اقليمي مختلف را دارند. بررسي عملكرد اين روش ها لازمه انتخاب آن ها به عنوان روش جايگزين با توجه به داده هاي موجود مي باشد. در اين تحقيق مقادير روزانه تبخير تعرق پتانسيل در دوره زماني 21 ساله (2015-1994 ميلادي) با استفاده از روش هاي تجربي كوپايس، تورگ، هارگريوز، هارگريوز ساماني، ريتچي، ايرمك و سه شكل معادله واليانتز براي چهار ايستگاه بروجن، شهركرد، كوهرنگ و لردگان محاسبه و با مقادير محاسبه شده با روش فائو پنمن مانتيث مقايسه شد. براي مقايسه نتايج از ريشه ميانگين مربعات خطا، خطاي قدر مطلق و ضريب تبيين استفاده شد. نتايج نشان داد كه معادله هاي ايرمك و واليانتز (RS, T,RH,U) بهتر از ديگر معادله‌هاي تجربي در هر چهار ايستگاه تبخير- تعرق پتانسيل را برآورد كرد و معادله هارگريوز با 95/25 درصد خطاي نسبي نسبت به معادله فائو پنمن- مانتيث تخمين بسيار ضعيفي از تبخير- تعرق پتانسيل را نشان داد. هچنين مقايسه مجموع تخمين‌هاي حاصله از معادلات تجربي مشخص كرد كه روش‌ هاي ايرمك و واليانتز (Rs,T, RH,U) به ترتيب براي همه ايستگاه ‌ها كارآمد ترين روش بودند.

The proposed method for calculation of potential evapotranspiration is Penman-Monteith FAO method, but there are other methods that require less meteorological data but estimates close to the FAO Penman-Monteith method in different climatic conditions. Performance evaluation of these methods on the same basis is prerequisite for selecting an alternative approach in accordance with available data. In this study, daily values of potential evapotranspiration in the period of 21 years (1994-2015) estimated using empirical methods ;Copais, Turc, Hargreaves-Samani, Hargreaves, Ritchie, Irmak and three forms of Valiantzas equation for Borujen, Shahrekord, Koohrang and Lordegan, located in humid cold climate region of Chaharmahal and Bakhtiary province and values were compared with Penman-Monteith FAO method. To compare the results, the root mean square error, error absolute value and coefficient of determination was used. The results show that the equations of Irmak and Valiantzas (RS, T,RH,U ) performs better than the other empirical methods in four stations and the Hargreaves method showed very poor estimation of evapotranspiration than FAO Penman-Monteith method with 92.25 percent relative error. Also, comparison of total potential evapotranspiration estimated with empirical methods determined that equation of Irmak and Valiantzas (Rs, T, RH, U) for all the stations were the most efficient way.