تدوين چارچوبي براي تاب آوري معيشت عشاير كوچنده (مورد مطالعه: ايل قشقايي)

A Framework for Livelihood Resilience of Nomadic Communities (A Case Study in Qashqai Tribe)

الگوي معيشت عشايري در كشور ما در حال حاضر با بحران جدي مواجه است. اين در حاليست كه اجبار جامعه عشايري براي گذار از معيشت كوچ نشيني تحت تاثير فشارها و تنش ها پيامدهاي نامطلوبي را براي كيفيت زندگي آنان به همراه دارد. اما معيشت عشايري بعنوان بخشي از ميراث قومي كشور اين قابليت را دارد كه از گردشگري براي تنوع بخشي به اقتصاد خود كمك بگيرد؛ ضمن اينكه، رونق گردشگري عشايري به تنوع محصول گردشگري كشور مي انجامد. خط مشي گذاري و برنامه ريزي براي بهره مندي از قابليت هاي جامعه عشايري در گردشگري، در گرو حفظ معيشت عشايري و مستلزم شناخت عواملي است كه به ارتقاي ظرفيت تاب آوري آن خواهد انجاميد. با اين حال، پژوهش پيرامون تاب آوري معيشت عشايري تاكنون مغفول مانده است. هدف اين پژوهش شناسايي عواملي است كه به تاب آوري معيشت عشايري مي انجامد. همچنين، اين پژوهش كوشيده تا با مفهوم سازي نظريه چشم انداز ثبات به بسط مباني نظري تاب آوري معيشت كمك نمايد. روش پژوهش، مطالعه موردي است و داده ها از طريق مشاهده مستقيم، مصاحبه نيمه ساختاريافته با عشاير كوچنده ايل قشقايي و مطلعين كليدي و مطالعه داده هاي غيرتعاملي (آرشيوي) گردآوري شدند. براي تحليل مصاحبه ها از روش تحليل تماتيك استفاده شد. در نهايت، عوامل شكل دهنده تاب آوري معيشت عشاير كوچنده بر مبناي نظريه چشم انداز ثبات، در قالب هفت مقوله دسته بندي شدند؛ به طوري كه ويژگي هاي معيشت و عوامل محدودكننده دروني گوياي مقاومت؛ عوامل تواناساز دروني بيان كننده گستره، عوامل مرتبط با كيفيت زندگي گوياي تزلزل سيستم معيشت و عوامل محدودكننده بيروني، عوامل تواناساز بيروني و تغييرات و تنش ها منطبق بر مفهوم پانارشي بود.

Iran’s Nomadic communities are now facing major challenges regarding their livelihoods. The forced transition of their settled lifestyle due to these challenges can have undesirable outcomes for their quality of life. The nomadic communities as a part of Iran’s ethnic heritage has the capacity to employ tourism for diversifying its economy and the country’s tourism product diversity. Therefore, the importance of identifying those factors that contribute to the community’s capability to build their livelihood resilience is justified. This paper aims at exploring the factors that can improve nomadic communities resilient. Furthermore, this study attempts to present a livelihood resilience framework with a particular focus on nomads. So, the research contributes to the theoretical and applied dimensions of livelihood resilience. To accomplish these goals, a qualitative contextual case study method was employed. We used semi-structured interviews with Qashqai nomads and key informants. In addition, direct observation and unobtrusive data were collected in the study. We used thematic analysis to interpret interviews. Based on stability landscape theory, factors contribute to the nomadic livelihood resilience were categorized as seven main themes, including: livelihood characteristics and internal constraints (implying resistance); internal enablers (implying adaptive capacity); quality of life (implying precariousness); external constraints; external enablers and changes and stresses (implying panarchy theory).