اثر گونه‌هاي درختي پهن‌برگ بر مشخصه‌هاي شيميايي و ميكروبي خاك در جنگل جلگه‌اي نور

مشخصه‌‌هاي خاك جنگل مي‌‌تواند به‌شدت تحت تأثير فصل و گونه‌‌ درختي باشد، اما پژوهش‌هاي اندكي، تأثير تك‌درختان در فصل‌هاي مختلف را بر مشخصه‌‌هاي خاك بررسي كرده‌اند. در پژوهش پيش‌رو كه در جنگل جلگه‌‌اي نور واقع در شمال كشور انجام گرفت، تأثير چهار گونه‌‌ درختي درختي انجيلي (Parrotia persica (DC.) C. A. Mey.)، اوجا (Ulmus minor Miller)، بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) و سفيدپلت (Populus caspica Bornm.) بر ويژگي هاي شيميايي و زيستي خاك در دو فصل خزان (آبان 1395) و رويش (شهريور 1396) بررسي شد. با انتخاب پنج تكرار از هر گونه، نمونه‌‌هاي خاك از عمق 15 سانتي‌‌متري در چهارطرف تنه اصلي درختان برداشت شد. اين نمونه‌ها تا روز آزمايش در دماي چهار درجه سانتيگراد نگهداري شدند. سپس، مشخصه‌‌هاي شيميايي (كربن آلي، نيتروژن كل و نسبت كربن به نيتروژن) و شاخص‌‌هاي ميكروبي خاك (تنفس پايه، كربن و نيتروژن زي‌‌توده ميكروبي و نسبت آن‌‌ها) اندازه‌‌گيري و محاسبه شد. به‌منظور بررسي آماري مشخصه‌‌ها از تجزيه واريانس دوطرفه و براي مقايسه ميانگين‌‌ها از آزمون چنددامنه‌اي دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد كه برخلاف شاخص‌‌هاي ميكروبي، مشخصه‌‌هاي شيميايي خاك تحت تأثير تغييرات فصل قرار نمي‌گيرند. كربن زي‌‌توده ميكروبي، نسبت كربن به نيتروژن زي‌‌توده و درصد كربن آلي در خاك بستر بلندمازو بيشتر بود، درحالي‌كه بيشترين نيتروژن زي‌توده ميكروبي و درصد نيتروژن كل و كمترين نسبت كربن به نيتروژن در خاك بستر سفيدپلت مشاهده شد. در يك نتيجه‌گيري كلي، سفيدپلت به‌دليل‌هاي ذكرشده مي‌‌تواند شرايط مناسب‌‌تري را براي فعاليت‌‌هاي ميكروبي نسبت به گونه‌‌هاي ديگر فراهم كند، بنابراين پيشنهاد مي‌شود كه اين گونه براي بهبود كيفيت خاك منطقه موردتوجه قرار گيرد.