مقاومت نسبي برخي از ارقام و لاين‌هاي منتخب گندم نسبت به بيماري زنگ سياه (Puccinia graminis f. sp. tritici)

نبود مقاومت پايدار در ارقام گندم، دليل اصلي همه گيري هاي زنگ ساقه (سياه) است كه مي تواند توليد گندم در برخي از نقاط جهان را محدود كند. در اين مطالعه به منظور تشخيص منابع احتمالي داراي مقاومت نسبي نسبت به زنگ سياه، كه نوعي مقاومت پايدار و غير اختصاص نژادي است، شاخص هاي مقاومت نسبي شامل ضريب آلودگي (CI)، شدت نهايي بيماري (FDS)، نرخ آلودگي ظاهري (r) و مقدار نسبي سطح زير منحني پيشرفت بيماري (rAUDPC) در 26 ژنوتيپ گندم همراه با شاهد حساس (مخلوط رقم McNair و لاين CD9012 ) طي سال زراعي 981397 در مزرعه آزمايشي ايستگاه تحقيقات كشاورزي آلاروق اردبيل ارزيابي شدند. ارزيابي ژنوتيپ ها در مزرعه تحت شرايط آلودگي طبيعي و در برابر جمعيت پاتوتيپ داراي پرآزاري براي ژن هاي مقاومت Sr25 ، Sr5 ،Sr6 ، Sr7a ،Sr9f ، Sr9e ،Sr13 ،Sr23 ، Sr28 ، Sr29 ، Sr30 ، Sr33 ، Sr34 ، Sr37 ، SrDP2 ، SrGT ، SrPL، SrWLD، SrH و SrTmp انجام شد. واكنش گياهچه اي نيز در شرايط گلخانه در برابر پاتوتيپ هاي TKTTF (دو جدايه) و TTTTF انجام شد. بر اساس آن، ارقام گاسكوژن،MV17 و گنبد مقادير پاييني از CI ،FRS ،r و rAUDPC را نشان دادند و به عنوان گروه داراي سطح مطلوب مقاومت نسبي (تدريجي) در نظر گرفته شدند. نه رقم يا لاين مقادير متوسطي از شاخص هاي مقاومت به زنگ ساقه را نشان دادند و به عنوان لاين هاي داراي سطح متوسط مقاومت نسبي براي زنگ ساقه در نظر گرفته شدند. شش رقم يا لاين نيز داراي سطح پايين مقاومت نسبي و بقيه ژنوتيپ ها در گروه لاين هاي حساس و بدون هيچ نوع مقاومت نسبي گروه بندي شدند. ژنوتيپ هاي زارع، گاسكوژن، گنبد، N919 و N9315 با توجه به واكنش گياهچه اي حساس (حداقل در برابر يك پاتوتيپ) و واكنش نيمه مقاوم (MR) تا نيمه حساس (MS) در مرحله گياه بالغ به احتمال زياد داراي تعداد ژن مقاومت نسبي بيشتري در برابر عامل بيماري هستند. ژنوتيپ هاي داراي سطح مطلوب و متوسط مقاومت نسبي كه در اين مطالعه تشخيص داده شدند مي‌توانند براي معرفي رقم كانديد شده يا در برنامه هاي به نژادي گندم نسبت به زنگ ساقه استفاده شوند.