سبك شناسي ديوان خطي خاوري كوزه كناني (كاشاني) و معرفي نسخ موجود آن

حاج ميرزا معصوم خاوري كوزه كناني (كاشاني) شاعر و عالم ديني قرن سيزدهم هجري و از سخنوران، دوره بازگشت ادبي است. آثار منظوم نفيس خطي خاوري سيزده هزار و سيصد و چهل و هفت بيت است كه به شيوه شاعران عصر بازگشت سروده شده است كه نشان ميدهد، خاوري شاعراني چون ابوالعلاء گنجوي، فلكي شرواني، خاقاني، جامي، نظامي و محتشم كاشاني را در سرودن اشعار در نظر داشته است و به نوعي احيا كننده شيوه آنان است. سوال پيش روي مقاله اين است كه با توجه به تصحيح انتقادي ديوان و كاوش مختصات زباني و سبكي شعر او بايست نسبت شعري خاوري را با كدام دوره ادب فارسي (خراساني ياعراقي) در عصر بازگشت بررسي كرد؟ در اين مقاله نشان داده ايم كه جغرافياي محل زندگي شاعر در آذربايجان و كاشان تاثيري شگرف بر زبان و بيان شاعر داشته است و كلام شاعر متاثر از محيط و اوضاع محل زندگي اوست. استنباط كلي ما اين است كه خاوري با توجه به شخصيت مذهبيي كه دارد از شعر و ادب به عنوان ابزار انتقال مفاهيم مورد علاقه و تاكيد خويش بهره گرفته است.