تحليل و پيش‌بيني روند رشد شهري و تأثير آن بر كاربري اراضي با استفاده از سنجش‌ازدور و مدل CAMarkov ؛ مطالعه موردي: شهرهاي مريوان، بانه و سقز

امروزه رشد مناطق شهري و تأثير آن بر كاربري اراضي در جهان و بخصوص در كشورهاي درحال‌ توسعه به يك مسئله مهم زيست ‌محيطي در علوم محيطي و برنامه‎ ريزي شهري تبديل ‌شده است. هدف مطالعه حاضر تحليل و پيش‌بيني رشد شهرهاي بانه، مريوان و سقز بر كاربري‌ اراضي در يك دوره‌ي 45 سال (1987 تا 2032) با استفاده از مدل CAMarkov است. در مطالعه حاضر بررسي و مدل‌سازي نقشه‎هاي كاربري اراضي و رشد نواحي شهري با استفاده از تصاوير لندست و با اعمال الگوريتم Maximum Likelihood  و مدل CAMarkov در نرم‌افزارهاي ENVI5.3 و IDRISI TerrSet انجام شد. نتايج اين مطالعه با دقت بالاي 80 درصد نشان مي‌دهد در دوره‎ي 1987 تا 2017  حدود  897/39 و 790/38 هكتار (در شهر مريوان) و 801 و 772/29 هكتار (در شهر بانه) به ترتيب از اراضي پوشش‌گياهي و زمين‌هاي كشاورزي به نواحي شهري تبديل‌ شده است اما اين روند براي شهر سقز كمتر بوده و رشد اين شهر بيشتر نواحي باير را به ميزان 1249/29 هكتار تحت تأثير قرار داده‌است.  همچنين نتايج مدل CAMarkov براي سال 2032 نشان داد در دوره‌ي 2017 تا 2032 همانند دوره‌ي قبل رشد شهر بانه در جهت شمال شرق، شهر مريوان در جهت شرق و شهر سقز در چهار جهت خواهد بود. در اين دوره رشد نواحي شهري منجر به تخريب 511/29 و722/70 هكتار (در شهر بانه) و 1080 و2402/01 هكتار (در شهر مريوان) به ترتيب از اراضي زمين‎هاي كشاورزي و نواحي باير خواهد شد. از طرف ديگر رشد شهر سقز بيشتر اراضي باير را به ميزان 1511/46 هكتار تخريب خواهد كرد. بديهي است يافته‌هاي اين مطالعه نقش مؤثري در برنامه‌ريزي‌هاي آينده دارد چراكه با آگاهي از روند رشد اين نواحي مي‌توان جهات توسعه شهر را به جهات بهينه هدايت نمود و تخريب اراضي ناشي از رشد شهر و درنتيجه تأثيرات منفي تغييرات كاربري اراضي را به حداقل رساند.