بررسي تأثير نوروفيدبك بر تعادل پوسچرال و توجه در بيماران مبتلا به استئوآرتريت پس از جراحي دوطرفه جاي‌گذاري مفصل زانو: مطالعه‌اي مقدماتي

اهداف: با بالارفتن اميد به زندگي، شاهد افزايش بيماري‌هاي دژنراتيوي مثل استئوآرتريت هستيم. تعادل عامل مؤثري بر تحرك و فعاليت‌هاي روزمره زندگي افراد مبتلا به استئوآرتريت شديد زانو است؛ بيماراني كه به اين دليل كانديداي جراحي جاي‌گذاري مفصل زانو مي‌شوند. درمان‌هاي سنتي مرسوم بر كاهش درد و افزايش قدرت عضلات استوار هستند و به صورت موضعي در همان ناحيه زانو به كار مي‌روند. به‌كارگيري نوروفيدبك روش‌ نويني براي بهبود تعادل در سطح سيستم عصبي مركزي است. هدف از اين مطالعه مقدماتي، بررسي تأثير نوروفيدبك بر تعادل پوسچرال و توجه پايدار بيماران مبتلا به استئوآرتريت زانو پس از جراحي جاي‌گذاري كامل دوطرفه مفصل زانو است. روش بررسي: تحقيق حاضر پژوهشي نيمه‌تجربي است كه به صورت كارآزمايي تك‌گروهي قبل و بعد انجام شد. جامعه آماري پژوهش با روش نمونه‌گيري در دسترس، همه افراد داراي عمل جراحي دوطرفه مفصل زانو بودند كه در بهار و تابستان ۱۳۹۶ به كلينيك كاردرماني دانشكده توان‌بخشي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي مراجعه كرده بودند. در كل ۸ بيمار با ميانگين سني ۶۷/۵ با جاي‌گذاري دوطرفه مفصل زانو (در ميانگين زماني سه ماه از جراحي تا شروع مداخله) بر اساس معيارهاي ورود و خروج، وارد اين مطالعه شدند. معيارهاي ورود عبارت بود از: سن بالاي ۵۵ سال؛ رضايت آگاهانه؛ عدم اختلال شناختي (كسب حداقل نمره ۲۰ در ارزيابي كوتاه وضعيت رواني (MMSE)؛ عدم سابقه جراحي در ساير مفاصل اندام تحتاني؛ داشتن پروتز سيماني؛ مبتلا نبودن به بيماري‌هاي حاد عروقي قلب، فشارخون بالاي كنترل‌نشده، نقايص ميدان بينايي و اختلاف طول اندام (بيشتر از يك سانتي‌متر)؛ معتاد نبودن به مواد مخدر و مشروبات الكلي؛ عدم اختلالات دهليزي كه ممكن است تعادل را مختل كند؛ توانايي راه رفتن مستقل و دريافت نكردن مداخله نوروفيدبك پيش از اين مطالعه. معيارهاي خروج از مطالعه نيز غيبت بيش از دو جلسه و عدم رضايت از شركت در پژوهش بود. بيماران هشت جلسه با برنامه تعادلي، نوروفيدبك دريافت كردند. ارزيابي و ثبت داده‌ها در سه زمان قبل از شروع مداخله، چهارمين جلسه و در پايان مداخله، با آزمون‌هاي توجه گوش‌به‌زنگي از سيستم تست وين و آزمون ثبات ديناميك دستگاه تعادل‌سنج بايودكس سطح شش انجام شد. براي تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ و آزمون‌هاي آماري تحليل اندازه‌گيري‌هاي مكرر، تي نمونه‌هاي زوجي و تي دونمونه‌اي وابسته استفاده شد. سطح معناداري كليه آزمون‌ها ۰/۰۵ تعيين شده است. يافته‌ها: نتايج نشان‌دهنده بهبود آماري معناداري (‌P ۰/۰۵) در ميانگين نمرات ثبات ديناميك بيماران پس از مداخله نوروفيدبك بود، اما ميانگين توجه پايدار تغيير آماري معنا‌داري نداشت P 0/05 فقط زمان واكنش بيماران كاهش يافت P ۰/۰۵ همچنين افزايش تدريجي موج بتا در در روند درمان ديده شد، اما اين افزايش از لحاظ آماري معنادار نبود. P=0/192 نبودنتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه مقدماتي حاكي از وجود شواهد اوليه‌اي بود كه نشان مي‌داد احتمالاً در ۴ ماه اوليه پس از جراحي، نوروفيدبك مي‌تواند باعث بهبود سريع عملكرد ثبات پوسچرال در زنان مبتلا به استئوآرتريت زانو با جاي‌گذاري دوطرفه مفصل زانو شود، اما در توجه پايدار تأثيرات محدودي دارد؛ بنابراين مي‌توان از اين برنامه درماني غيرتهاجمي و بدون عارضه به عنوان درماني مكمل در فرايند توان‌بخشي اين بيماران استفاده كرد.