بررسي مبادله آب مجازي و تأثير آن بر بهره وري آب در اراضي تحت پوشش شبكه آبياري و زهكشي مياناب شوشتر

Survey of Virtual Water Trade and its Impact on Water Productivity in the Shoshtar MianAb irrigation and Drainage Network

آب اولين و اساسي ترين عامل محدود كننده توليد محصولات كشاورزي است و بدون شك، بحران آب به عنوان يكي از چالش هاي بين المللي مورد توجه دولت ها و جوامع بشري مي باشد. با توجه به اينكه آب مجازي براي اولين بار به عنوان راهي براي مقابله با كمبود آب در كشورهاي داراي منابع آب محدود مورد استفاده قرار گرفت، لذا كشورهاي با آب كم بايد به واردات مواد غذايي از كشورهاي داراي آب فراوان به منظور صرفه جويي در منابع محدود آب بپردازند. بنابراين آب مجازي مي تواند در كشورهاي كم آب مانند ايران به عنوان راهكاري براي كاهش فشار بر منابع آب در نظر گرفت. لذا توجه به مقوله آب مجازي به عنوان راهكاري جهت مديريت مصرف آب در شرايط بحراني كم آبي مي تواند ضروري به نظر برسد. هدف از اين پژوهش، محاسبه آب مجازي محصولات كشاورزي بوده و پس از شناسايي جريان آب مجازي و برآورد ميزان آن، شاخص هاي ميزان صادرات، واردات و خالص مبادله آب مجازي، بهره وري، شدت مصرف آب در منطقه و وابستگي يا خودكفايي منطقه به آب مورد نياز بررسي شده است. محصولات مورد مطالعه در اين پژوهش، صيفي جات شامل خيار و گوجه فرنگي بوده كه اطلاعات مورد نياز از سال 1390 الي 1396 جمع آوري شد. نتايج نشان داد، صيفي جات جزء محصولات كم مصرف با بهره وري آب بالا قرار دارند و صادرات آب مجازي در مقايسه با واردات آب مجازي بيشتر بوده و خالص آب مبادله آب مجازي 838/32- مترمكعب در هكتار است. همچنين شدت وابستگي به آب در منطقه پژوهش در طول دوره افزايشي بوده و در كل از نظر تأمين آب مورد نياز براي توليد محصولات كشاورزي (خيار و گوجه فرنگي) خودكفا مي باشد.

Water is the first and foremost limiting factor for agricultural production, and undoubtedly, water crisis is considered as one of the international challenges for governments and human societies. Given that virtual water was first used as a way to tackle water scarcity in countries with limited water resources, so that countries with low water should import food from abundant countries to save on limited resources. Therefore, virtual water can nevertheless be used in low water countries such as Iran, so that it can be considered as a way to reduce pressure on water resources. Therefore, considering the above mentioned issues, considering virtual water as a way to manage water consumption in critical depressions may be necessary. The purpose of this study is to calculate the virtual water consumption of agricultural products. After identification of the virtual water and its estimation, export, import and net exports of virtual water exchange, productivity, intensity of water consumption in the region and dependence or self-sufficiency of the region to Water requirements have been investigated. The products studied in this study were vegetables containing cucumber and tomatoes, which required information from 2012 to 2017. The results showed that vegetable products are low-energy products with high water productivity and virtual water exports are higher than virtual water imports and the net flow of water for the exchange of water is -7838.32 cubic meters per hectare. Also, the intensity of water dependency in the research area is increasing during the growing season and is generally self-sufficient in terms of supplying the water needed for agricultural production (cucumber and tomato).