بررسي اثر شبكه آبياري و زهكشي مارون بر منابع آب زيرزميني شمال دشت بهبهان با استفاده از مدل MODFLOW

Evaluation of Maroon Irrigation and Drainage Network Effect on Groundwater Resources in North Behbahan plain using Modflow Model (GMS Software Code

مدل­سازي آب­هاي زيرزميني به دليل كارآيي بالا و هزينه­ هاي كمتر نسبت به روش ­هاي ديگر به عنوان ابزار مديريتي منابع آب مورد توجه قرار گرفته است. در تحقيق حاضر به ارزيابي اثر شبكه آبياري و زهكشي مارون بر منابع آب زيرزميني شمال دشت بهبهان با استفاده از مدل عددي تفاضل محدود و به كمك نرم افزار GMS با كد MODFLOW2000 پرداخته شده است. دشت بهبهان با وسعت 484 كيلومتر مربع در جنوب شرقي استان خوزستان واقع شده است. بعد از انتخاب بسته نرم افزاري مناسب اقدام به ايجاد مدل مفهومي در ماژول نقشه گرديد. سپس منطقه مورد مطالعه به شبكه ­اي منظم تقسيم شد. به اين ترتيب مدل براي دوره زماني يك ماهه (شهريورماه 1395) به عنوان حالت ماندگار و در يك دوره زماني يكساله (مهر الي شهريور ماه سال آبي 96-1395) در حالت غير ماندگار شبيه ­سازي شد. در نهايت مدل در بازه زماني يك ساله از مهرماه 1396 تا شهريور ماه 1397 صحت سنجي شد. بعد از انجام واسنجي و صحت سنجي مدل و اطمينان خاطر از اينكه مدل مي­ تواند شرايط واقعي آبخوان را شبيه­ سازي نمايد، از مدل به عنوان ابزار مديريتي مناسب استفاده شد. برخي از سناريوهاي مديريتي نظير وضعيت آبخوان در شرايط خشكسالي، ترسالي، كاهش بهره­ برداري از شبكه و احداث چاه جديد توسط مدل نيز شبيه سازي شد. با توجه به سطح ايستابي پيش­بيني شده توسط مدل، در صورت تداوم وضعيت كنوني تا 10 سال آينده، سطح ايستابي در پيزومترهاي B16 و B18 به ترتيب به ميزان 4/75 و 3/07 متر بالاتر از وضعيت كنوني پيش­بيني مي­شود كه به علت تاثير شبكه آبياري خواهد بود. در چنين شرايطي، زون تبخيري توسعه زيادي نخواهد يافت و از اين جهت آبخوان به جز محدوده اطراف پيزومتر B18 كه داراي عمق تبخيري است داراي مشكل نخواهد بود.

Groundwater modelling is considered as a water resource management tool due to its high efficiency and low cost. In this study, we evaluated the effect of Maroon irrigation and drainage network on groundwater resources in northern Behbahan plain using numerical finite difference model using GMS software with Modflow 2000 code. Behbahan plain with 484 square kilometres is located in southeast of Khuzestan province. After selecting the appropriate software package, a conceptual model was created in the module and the study area was discretized into a regular network. In this way, the model was simulated for one month period (September 2016) as steady state and for one year period (Octobar 2016 to September 2017) in unsteady state. Finally, the model was validated over a period of one year from (Octobar 2017 to September 2018). After performing the model calibration and verification and making sure that the model can simulate the actual aquifer conditions, the model was used as a suitable management tools. Some management scenarios such as, aquifer status in drought conditions, wetlands conditions, reduced network utilization and new well construction were simulated by the model. According to the predicted water level of the model if initial condition persists for the next 10 years, the water level in the b16 and b18 piezometers is expected to be 4.75 and 3.07 meter respectively higher than the current situation, this will be due to the impact of the irrigation network. Nevertheless, evaporation zone would not extend very much and therefore aquifer except for the area around b18 piezometer which is susceptible to evaporate encounters no problem.