اﺛﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ، رﺷﺪ اوﻟﯿﻪ، ﭘﺮوﻟﯿﻦ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﻧﺰﯾﻢ ﻧﯿﺘﺮات ردوﮐﺘﺎز در ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ ﮔﺎوزﺑﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﺷﻮري

Effect of nitrogen on germination, initial growth, proline and nitrate reductase activity of Borage under salinity stress

اين آزمايش منظور ارزيابي اثر نيتروژن بر جوانه زني و رشد اوليه گاوزبان در شرايط تنش شوري به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. فاكتورهاي آزمايش شامل تنش شوري صفر، 3، 6، 9 و 12 دسي زيمنس بر متر و نسبت تغذيه نيتروژن (نيترات: آمونيوم) (100:0، 75:25، 50:50، 25:75 و0:100) بود. اثر شوري بر شاخص هاي جوانه زني و نيز اثر شوري و منبع نيتروژن بر صفات رشدي و فيزيولوژيكي (وزن خشك گياه، ميزان پرولين، ميزان نيتروژن و فعاليت آنزيم نيترات ردوكتاز) مورد بررسي قرار گرفت. با افزايش تنش شوري از 3 دسي زيمنس بر متر، ميزان جوانه زني و وزن خشك گياهچه كاهش معني داري نشان داد. تغذيه نيتروژن با نسبت 50% آمونيوم ضمن افزايش ميزان پرولين در شرايط شوري بالا، اثرات منفي اين تنش را تعديل كرد. هر چه ميزان نيترات مورد استفاده در تغذيه نيتروژني نسبت آمونيوم بيشتر شد، در سطوح بالاتر تنش شوري، آنزيم نيترات ردوكتاز فعاليت بيشتري داشت ولي برعكس، با افزايش ميزان آمونيوم نسبت به نيترات، فعاليت آنزيم نيترات ردوكتاز و در كل رشد و نمو گياهچه كاهش نشان مي داد و شوري اثرات منفي بيشتري را نشان داد، به طوري در نسبت 75 و 100% آمونيوم رشد گياهچه كاملا متوقف شد. ميزان نيتروژن گياه در شرايط استفاده از نيترات بيشتر نسبت به آمونيوم، با شوري رابطه منفي و برعكس با افزايش ميزان آمونيم نسبت به نيترات اين رابطه مثبت بود. منبع نيتروژن نيتراتي با نسبت بيش از 50% براي حصول بالاترين ويژگي هاي جوانه زني و رشد گاوزبان تحت تنش شوري توصيه مي شود.

ABSTRACT The current study was conducted to evaluate the effects of the nitrogen on borage seed germination under saline stress. The experiment was in a factorial based on completely randomized design with three replications. The experimental factors were salinity stress including 0, 3, 6, 9 and 12 ds.m-1 and five ratio of nitrogen source nutrition, NO3-:NH4+ (100:0, 75:25, 50:50, 25:75 and 0:100). The effect of salinity and also effect of salinity and nitrogen source on growth and physiological traits including dry weight, proline content, nitrogen and nitrate reductase activity was investigated. Increasing salinity levels caused a significant decrease of seed germination and seedling dry weight. Nitrogen nutrition with ratio 50% of ammonium with increasing proline in high salinity conditions, to moderate the negative effects of stress, in contrast, by increasing the amount of ammonium than nitrate, nitrate reductase activity and total seedling growth decreased and salinity showed more negative effects, so that the seedling growth of 75 and 100% ammonium was stopped. Amount of nitrogen in terms of more nitrate than ammonium negative correlation with salinity, and conversely by increasing the amount of ammonium than nitrate showed a positive relationship. Applications of nitrogen source with NO3- by rate of more 50% is suggesting for obtaining uppermost germination indices.