تحليل حريم ديداري خانه‌هاي شناشيردار رو به دريا و درون بافت شهري تاريخي نمونه موردي: خانههاي لبه ساحل در بافت قديم بوشهر

Analysis of Visual Privacy in Houses with Shenashir; Case Study: Vernacular Houses in Coast of Persian Gulf and Old Fabric of Bushehr

بافتهاي قديمي و تاريخي هر شهر، پاسخي مناسب براي زندگي افراد در زمان خود بوده و اصول و ارز‌ش‌هاي جامعه خود را به كالبد معماري بدل كردهاند. گرچه نيازها و فرهنگ جوامع امروز با انقلابهاي صنعت و اطلاعات دگرگون شده، اما همچنان ريشه‌هاي عميقي در فرهنگ حاكم بر بناهاي تاريخي خود وجود داشته و ميتوان از آنها آموخت. يكي از اصول واجد ارزش خانههاي سنتي حريم و علي‌الخصوص حريم ديداري يا قابليت كنترل ميزان ديد به درون خانه با توجه به فضاي رو به آن است. در اين مطالعه سعي بر آن است كه تاثير عنصر دريا و ديد به آن بر حريم بصري بناهاي مسكوني بافت قديم شبه‌جزيره بوشهر بررسي شود. در اين راستا با روش پژوهش در عمل، مطالعات ميداني انجام شده است؛ بدين صورت كه با نمونهگيري غيرتصادفي هدفمند، شش بناي مسكوني درون و لبه بافت تاريخي كه داراي عنصر شناشير خارجي هستند، انتخاب و برداشت شدهاند. با معرفي عناصر موثر در حريم ديداري، تعداد، سطح و ديد آنها، ميزان باز، نيمهباز يا بسته بودن فضاي خانه توسط اين عناصر در نماي بناهاي داخل بافت و رو به دريا مقايسه و تاثير عامل دريا در حريم بصري خانهها استنتاج شده است. آنچه از نتايج برآمده نشاندهنده اين است كه دريا باعث كاهش نياز به حريم بصري خانه‌ها شده به گونه‌اي با وجود ثبات تناسبات، نماهاي درون بافت داراي فضاهاي بسته بيشتر و فضاهاي باز كمتري نسبت به خانه‌هاي لبه بافت هستند اما ميزان فضاي نيمه‌باز در آن‌ها يكسان بوده و تحت تاثير عامل دريا قرار نگرفته است.

Historical fabrics were a proper response to people’s needs in their own time which turned social principles into architecture. Although the requirements and culture of today have been altered through industrial and information revolutions, yet they are rooted in the past. One of the most valuable principles of vernacular houses is privacy and specifically visual privacy which controls the view from and to a house. One of the elements in Bushehr vernacular houses affecting visual privacy is Shenashir. The present study aims to analyze the relationship between Shenashir and visual privacy of Bushehr’s old fabric, regarding their location in and on the edge of fabric. So, thorough action research, field studies and purposeful non-random sampling 6 residential buildings are evaluated. Elements affecting visual privacy and influence of the sea on it show that sea induce the need of visual privacy in houses with external Shenashirs, as with invariant proportions, the façades of houses within the historic houses have more closed spaces and less open spaces than coastal houses, yet semi-open spaces are equal and not affected by the factor of the sea.