بررسي تاثير مولفه‌هاي ادراك حسي متاثر از آيات الهي بر افزايش ميزان رضايت‌مندي از مساجد محله‌اي (نمونه موردي: مقايسه مساجد جوادالائمه و هفت درب قزوين)

The Study of the Effect of Sensory Perception Components Influenced by Divine Verses on Increasing the Satisfaction of Neighborhood Mosques (Case study: Comparison of Javad Al- Aemah and Haft-Darb Mosques of Qazvin

در عصر حاضر اصول و الگوهاي شكل‌دهنده مساجد و نگاه نمادگونه به آن مخصوصاً در سطح مسجدهاي محله‌اي به دست فراموشي سپرده شده است. با توجه به اينكه بازيابي هويت معماري و شهرسازي ايراني- اسلامي از جمله وظايف معماران و شهرسازان معاصر بوده، شناسايي ويژگي‌ها، اصول و ارزش‌هاي موجود و متاثر از آيات و احاديث اسلامي در معماري و شهرسازي مساجد و همچنين تطبيق متناسب آنها با نيازهاي دوره معاصر و الگوسازي ارزش‌هاي فرامكاني و فرازماني مساجد هدف پژوهش حاضر بود. در پژوهش حاضر به روش پيمايشي به بررسي تاثير مدل‌هاي ادراك حسي موثر بر افزايش رضايت‌مندي و مطلوبيت در مساجد محله‌اي شهر قزوين پرداخته شد. پس از تبيين مدل‌ها و مولفه‌هاي ادراك حسي، معيارهاي ارزيابي موثر بر افزايش رضايت‌مندي به مساجد استخراج شدند و پرسش‌نامه طبق طيف ليكرت تنظيم و با روش مدل‌يابي معادلات ساختاري (SEM) روابط بين متغيرها و ميزان تاثير آنها تحليل شد. يافته‌هاي پژوهش وجود رابطه معني‌دار بين مولفه‌هاي ادراك حسي و رضايت‌مندي در مساجد محله‌اي را نشان دادند كه در آن ميزان تاثيرگذاري شاخصه‌هاي فرهنگي و نظام اجتماعي موجود در محله از ديگر شاخصه‌ها بيشتر بود. درنتيجه رعايت الگوهاي حسي در طراحي عناصر تشكيل‌دهنده مساجد باعث افزايش مطلوبيت فضايي شده است كه اين امر موجب ايجاد و تقويت الگوهاي معماري حسي انطباقي در مكان‌هاي مذهبي و افزايش انگيزش نمازگزاران براي تداوم حضور در مساجد محله‌اي مي‌شود.

At the present time, the principles and patterns of mosque shaping and its symbolic look have been forgotten, especially at the level of neighborhood mosques. Since the restoration of Iranian-Islamic architecture and urban identity is one of the tasks of contemporary architects and urban planners, therefore, the purpose of the present study was identifying features, principles and values existing and influenced by Islamic verses and hadiths in mosques architecture and urban planning, as well as adapting them to the needs of the contemporary period and modeling the values of beyond place and time mosques. In the present study, a survey method had been designed to investigate the effect of sensory perception models on satisfaction and desirability increase in neighborhood mosques of Qazvin City. After explaining the models and components of sensory perception, the criteria for effective assessment of satisfaction increase in mosques were extracted and the questionnaire was adjusted according to the Likert spectrum, and structural equation modeling (SEM) method analyzed the relationships between variables and their impact. The findings of the study show that there is a significant relationship between the components of sensory perception and satisfaction in neighborhood mosques, in which the impact of cultural indicators and social system existing in the neighborhood was more than other indicators. As a result, observing the sensory patterns in the design of the mosque’s constituent elements increases the spatial utility, which creates and reinforces adaptive sensory architecture patterns in religious space and increases the motivation of worshipers to continue attending neighborhood mosques.