تاريخ‌نويسي معماري ايران در خلال تجربه‌هاي مرمتيِ نيمۀ نخست سدۀ چهاردهم شمسي

تاريخ‌نويسي معماري در ايران از راه‌هاي گوناگوني كه امكان تقرب به آثار و اسناد معماري وجود داشته، فراهم آمده است. در اين تحقيق مرمت يكي از اين راه‌ها فرض شده است. زيرا در سير تجربه‌هاي حفاظت و مرمت ايرانيان با پيشينۀ نزديك به يك سده، به‌سبب سروكار داشتن با آثار معماري و اقدامات اجرايي، اسناد و داده‌هايي فراهم آمده كه از نگاه تاريخ‌نگاري معماري قابل تأمل است. نيمۀ نخست سدۀ چهاردهم شمسي به‌سبب نخستين توجهات و اقدامات سازمان‌يافته به آثار معماري مورد توجه اين تحقيق است. تحقيق با اين پرسش طرح‌ريزي شده است كه از تجربه‌هاي مرمت نيمۀ نخست سدۀ چهاردهم شمسي ايران چه منابع و اسنادي در ارتباط با مطالعۀ آثار معماري برجاي مانده و جايگاه اين مكتوبات در تاريخ‌نويسي معماري چيست؟ به‌سبب اينكه موضوع مربوط گذشته است، روش تحقيق توصيفي ـ تاريخي و با اتكا به مطالعات كتابخانه‌اي پي‌گيري مي‌شود. با اين هدف كه جايگاه مرمت در پيوند با تاريخ‌نويسي در مقطع يادشده تبيين شود. تحقيقاتي كه از راه مرمت در مقطع زماني مورد نظر فراهم شده، يا در تدوين تاريخ‌نامه‌هاي معماري همچون آثار ايران به‌كار آمده، يا خود تحقيقات مستقلي بوده كه در قالب مقاله‌هايي انتشار مي‌يافت. نحوۀ دوم تاريخ‌نويسي را محققان ايراني كه سرپرستان مرمت بوده‌اند، به‌سرانجام مي‌رساندند. نتيجه اينكه گوشه‌هايي از كار مرمت در نيمۀ نخست سدۀ چهاردهم شمسي نه فقط اقدامي اجرايي كه در خدمت مطالعۀ بناهاي تاريخي و گاه تاريخ‌نويسي معماري ايران بود.