واكاوي حوادث شغلي براساس سيستم تجزيه و تحليل و طبقه‌بندي عوامل انساني (HFACS) مطالعه موردي: معدن مس

زمينه و هدف: حوادث شغلي يكي از نگراني‌هاي اصلي در صنعت معدن است. اين مطالعه با هدف تجزيه و تحليل حوادث شغلي طي ۱۰ سال در يكي از معادن با استفاده از سيستم تجزيه و تحليل طبقه‌بندي عوامل انساني انجام شده است. روش كار: مطالعه مقطعي حاضر به بررسي ۶۶۴ حادثه شغلي طي سال‌هاي ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷ در يك معدن پرداخته است. ابزار مورد استفاده در اين مطالعه شامل چك‌ ليست گزارش حوادث، الگوريتم سيستم تجزيه و تحليل طبقه‌بندي عوامل انساني (HFACS) و رويكرد تيمي براي تحليل اين حوادث بود. تجزيه و تحليل داده‌هاي اين مطالعه با استفاده از نرم‌افزار IBM SPSS AMOS نسخه ۲۳ انجام شده است. يافته‌ها: شاخص تكرار حادثه در اين مطالعه ۳/۳۴±۱۵/۱۰ حادثه بود. نتايج تحليل اين حوادث نشان مي‌دهد بيشترين ميزان مشاركت هر يك از پارامترها در لايه‌هاي چهارگانه اعمال ناايمن، پيش‌شرايطي براي اعمال نا ايمن، نظارت ناايمن و تأثيرات سازماني به‌ترتيب به خطاي درك (۶۴/۴ درصد)، محيط فيزيكي (۲۹/۵ درصد)، نظارت و سرپرستي ناكافي و ناكارآمد (۵۹/۶ درصد) و فرايند سازماني (۶۵/۶ درصد) اختصاص داشت. نتايج مدل‌يابي معادلات ساختاري نشان مي‌دهد شاخص تكرار حادثه به‌طور مستقيم و غيرمستقيم متأثر از لايه‌هاي مدل HFACS است. بيشترين تأثيرگذاري بر شاخص AFR به لايه اعمال ناايمن مربوط بود. نتيجه گيري: يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي‌دهد چهار لايه عوامل انساني در بروز حوادث مورد مطالعه در معدن تأثيرگذار است. همچنين مدل HFACS براي تحليل حوادث بر مبناي اعمال ناايمن بسيار كارا و اثربخش است و مي‌توان از آن براي برنامه‌ريزي‌هاي آينده به‌ منظور كاهش حوادث در بخش معدن استفاده كرد.