بررسي زمينه‌هاي كاربست فرهنگ عامه در شعر شاعران قهستان

فرهنگ عامه بخش مهمي از منظومه فكري شاعران است و شناختن مؤلفه‌هاي آن در سرعت بخشيدن به فرآيند تشريح ذهنيات شاعران اثر برجسته اي دارد. محمدحسين كبريايي، ابن‌حسام خوسفي و نزاري قهستاني از شاعران برجسته منطقه قهستان (جنوب استان خراسان) هستند كه با تكيه بر عناصر فرهنگ عامه، موضوعات مختلف معرفت شناختي، غنايي و اخلاقي را در اشعار خود بازتاب داده‌اند. در اين مقاله، با تكيه بر روش توصيفي‌ـ‌تحليلي، زمينه هاي كاربست فرهنگ عامه در چهار بخش كلي «باورها »، «آداب و رسوم (با تكيه بر مشاغل) »، «كنايه و تمثيل » و «واژگان محلي» در شعر كبريايي بررسي شده است. همچنين، در اشعار نزاري و ابن حسام ذيل چندين مؤلفه از اين موضوع سخن به‌ميان آمده است. به‌نظر مي رسد شاعران قهستان، با به كارگيري اين عناصر، در فرآيند طرح و شرح مقولات تعليمي و عرفاني، و محسوس جلوه دادن اغراض خود موفق عمل كرده اند. ازآنجاكه بخش اعظم مخاطبان اين شاعران مردم عامي بوده اند، به ‌كاربردن عناصر فرهنگ عامه در منظورشناسي سخنشان و برقراري ارتباط استوار گروه هدف با اشعارشان مؤثر بوده است. كبريايي با استفاده از اين شگرد سطح كيفي سخن خود را آگاهانه تنزل داده است تا ارتباطي سه‌وجهي ميان او، متن توليدي و گروه هدف به‌وجود آيد. نزاري و ابن حسام نيز غالباً مسائل غنايي را منعكس كرده اند.