چارچوب ارجاعي زمان در گويش‌وران زبان فارسي از منظر استعاره‌هاي مفهومي

مقدمه: پژوهش حاضر نگاشت فضازمان را در زبان فارسي از منظر استعاره‌ هاي مفهومي Lakoff و Johnson مورد بررسي قرار داد تا چارچوب ارجاعي زمان و منابع اقتباس آن را دريابد. استعارۀ زمان به مثابه فضا بر اين فرضيه استوار است كه ما مفهوم انتزاعي چون زمان را از مفهوم عيني چون فضا الگوبرداري مي كنيم و آن را در ذهن و زبان خود مفهوم سازي مي‌‌ نماييم. روش كار: براي دستيابي به اهداف تحقيق، دادۀ مورد نياز از طريق طراحي 5 آزمايش زباني و غيرزباني به روش تجربي مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش‌ ها عبارتند از: آزمايش كتبي آرايش واژگان زباني، آزمايش چينش مهره ‌هاي حاوي واژگان زماني، آزمايش زبان ‌‌شناختي جمله، آزمايش غير زباني با عكس، و آزمايش ايما و اشارات كلامي. در اين آزمايش ‌هاي تجربي 154 دانشجوي زن و مرد با محدوه سني 18 تا 54 سال از دانشگاه آزاد اسلامي واحد خرمشهر و دانشگاه علوم پزشكي آبادان شركت نمودند. يافته ‌ها: درصد و ميانگين بسامد وقوع نمونه ‌هاي مورد نظر جستار حاضر نشان داد كه محورهاي افقي جانبي راست به چپ برگرفته از جهت نوشتاري زبان فارسي؛ محور افقي سهمي عقب به جلو برگرفته از جهت راه رفتن، استعاره‌ هاي زباني، و جهت نگاه؛ و محور افقي جانبي چپ به راست برگرفته از جهت نوشتاري اعداد و رياضيات مهم‌ترين منابع اقتباسي مفاهيم انتزاعي زمان در زبان فارسي قلمداد مي گردند. نتيجه ‌گيري: چارچوب ارجاعي اتخاذ شده و نوع محورهاي سهمي و جانبي بسيار تحت‌ تاثير، نوع آزمايش، الگو و طراحي آزمايش، مفهوم مورد آزمايش، زبان و استعاره ‌هاي زباني، و صنايع فرهنگي مي باشند.