بازتحليل واژگاني، جلوه‌اي از فارسي سازي وام‌ واژه‌ها در زبان فارسي؛ يك بررسي ساختاري

بازتحليل واژگاني، يكي از جلوه‌هاي بومي‌سازي است كه در اثر ناآگاهي افراد از ريشة واژه، رخ مي‌دهد. در بازتحليل واژگاني، جزئي از وام‌واژه بر اساس شباهت ظاهري، با يك تكواژ يا واژه مشابه، اشتباه گرفته مي‌شود و با آن جايگزين مي‌شود. پديده بومي‌سازي در هر زباني با توجه به قواعد خاصِ آن زبان، شكل ويژه‌اي به خود مي‌گيرد و در پي آن نامي مرتبط با اسم همان زبان، بر آن گذارده مي‌شود. بنابراين دراين مقاله، بومي‌سازي وام واژه‌ها در زبان فارسي، «فارسي‌سازي» نام گرفته‌است. هدف اين پژوهش، بررسي ساختاري بازتحليل واژگاني به عنوان يكي از روش‌هاي ويژه فارسي‌سازي و دسته‌بندي آن بر پاية ساختارِ ارائه‌شده است. در همه موارد بازتحليل واژگاني، سه مؤلفه مشترك (وام‌واژه، بوم‌واژه، و ويژگي‌هاي معنايي وام‌واژه) وجود دارد و بين اين سه مؤلفه نيز سه رابطه (دال و مدلولي، شباهت صوري، و ارتباط مصداقي) حاكم است. رابطه سوم، يعني ارتباط مصداقي بين مفهوم وام‌واژه و بوم‌واژه بر اساس شكل، كاركرد و يا معناي وام‌واژه كه در مؤلفه سوم نمايان شده‌است، تغيير مي‌كند. بر همين اساس، پديده بازتحليل به انواع بازتحليل صوري، بازتحليل نقشي و بازتحليل معنايي گروه‌بندي مي‌‌شود و ضمن ارائه نمونه‌هايي، هركدام جداگانه مورد بررسي قرار مي‌گيرد.