نگاهي صرفي - آوايي به التقاي واكه‌اي در فارسي گفتاري

بسياري از آثار موجود در حوزه واج و آواشناسي، ساخت هجاي زبان فارسي را به صورت CV(C(C)) در نظر گرفته‌اند. در نظر گرفتن چنين ساختي براي زبان فارسي، به اين معناست كه اولاً در زبان فارسي هيچ هجايي با واكه آغاز نمي‌شود و دوماً در زبان فارسي توالي واكه‌ها امكان‌پذير نيست. اين جستار، با هدف بررسي امكان التقاي واكه‌اي در گفتار محاوره‌اي، سريع و پيوسته و همچنين واكاوي تأثير عناصر صرفي (به طور خاص واژه بست ها) بر ميزان و چگونگي بروز التقاي واكه‌اي انجام شد. به اين منظور، ۱۵۰۰ داده گفتاري كه دربرگيرنده (۵ واكه (۱)* ۶واكه (۲)* ۵ محيط [۴ محيط پي‌بستي + e معرفه]* ۱۰ گويشور) بودند، ضبط شدند. سپس اين داده‌ها، با استفاده از نرم‌افزار پرات ويرايش ۱۹. ۰. ۶ مورد تجزيه و تحليل صوت‌شناختي قرار‌گرفتند. نگارندگان با تكيه بر يافته‌هاي به‎دست‌آمده از تحليل‌هاي صوت‌شناختيِ پي‌بست‌هاي واكه‌اي بر اين باورند كه از نظر آوايي مي‌توان الگوي VC را نيز براي ساخت هجايي زبان فارسي مفروض دانست. همچنين در مواردي كه با التقاي واكه‌ها روبه‌رو هستيم، در 55/73 درصد موارد هيچ‌گونه همخوان ميانجي‌اي ميان دو واكه درج‌ نشده‌است. در 44/27 درصد موارد نوع همخوان ميانجي درج‌شده وابسته به شرايط آوايي و صرفي واژه ميزبان و پي‌بست اضافه‌شده به آن واژه است. علاوه بر اين،‌ ميزان درج همخوان ميانجي در دو پي‌بست واكه‌اي o (عطف) و o (كوتاه شده را) كه تلفظ يكساني دارند، نمايانگر تأثير شرايط صرفي و واجي پي‌بست‌هاي واكه‌اي بر نوع و ميزان رخداد التقاي واكه‌اي است.